حدیث
سوگند به خدا امام شما سالیان درازی غایب می شود و چشم های مومنین در فراق او اشکباران است

جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ Friday, 29 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 1978 تعداد نوشته های امروز : 0 تعداد دیدگاهها : 187×
پ
پ

اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام

دکتر محمد هادی قندهاری

بخش بیستم و سوم

موضوع: بررسی آیه أَفَمَنْ كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ …

فایل تصویری

فایل صوتی

دریافت فایل صوتی

متن پیاده شده به زبان انگلیسی

متن پیاده شده به زبان گجراتی

متن پیاده شده:

أَ فَمَنْ كانَ عَلى‏ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ‏ شاهِدٌ مِنْهُ وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى‏ إِماماً وَ رَحْمَةً أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ ( هود: 17)

یکی دیگر از آیاتی که در بحث امامت امیرالمومنین علیه السلام تصریح دارد و به راحتی امامت آن حضرت از آن آیه قابل اثبات است، آیه هفدهم سوره هود است. قرآن می فرماید:
أَ فَمَنْ كانَ عَلى‏ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ‏ شاهِدٌ مِنْهُ وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى‏ إِماماً وَ رَحْمَةً أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ
آيا آن كس كه دليل آشكارى از پروردگار خويش دارد، و بدنبال آن، شاهدى از سوى او مى‏باشد، و پيش از آن، كتاب موسى كه پيشوا و رحمت بود (گواهى بر آن مى‏دهد، همچون كسى است كه چنين نباشد)؟! آنها [حق‏طلبان و حقيقت‏جويان‏] به او كه داراى اين ويژگيهاست ايمان مى‏آورند!

کسی که دارای بینه ای از جانب پروردگارش می باشد، یعنی پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و پس از او در کنار او گواهی از خود او است؛ یعنی امیرالمومنین علی علیه السلام که پس از پیامبر می آید و گواه بر نبوت پیامبر است و از خاندان پیغمبر می باشد .
قرآن می فرماید: آیا این ها همچون کسانی هستند که اینگونه نباشند؟ در واقع جزای شرط این جمله محذوف است یعنی آن کسانی که به این پیغمبر که دارای بینه است و به گواه نبوت این پیغمبر یعنی علی بن ابی طالب و قبل از این ها به کتاب تورات ایمان داشتند (تا اینجا نص آیه است) آیا این ها مساوی هستند با کسی که به این ها ایمان ندارد؟
تالی جمله و جزای شرط در این جمله محذوف است و در مفهوم جمله موجود است.
بدون هیچ گونه اختلافی همه مفسرین مسلمان و همه روایات عامه و خاصه در ذیل این آیه، «من کان علی بینة من ربه» را رسول اکرم صلی الله و علیه و آله می دانند. در این اختلافی نیست.
گفت و گو درباره عبارت دوم «و یتلوه شاهد منه» می باشد. کلمه یتلو یعنی به دنبال آمدن، یعنی بعد از چیزی اتفاق افتادن. به قرائت و خواندن، «تلاوت» میگویند چون کلمه‌ای بعد از کلمه ای ادا می شود. پس یتلوه یعنی بعد از آن کسی که بر بینه ای از جانب پروردگارش می باشد، کسی می آید که شاهد و گواهی از جنس او است. در این زمینه بین مفسرین شیعه و تعداد زیادی از مفسرین اهل سنت و روایاتی که آنها نقل کردند تردیدی در این وجود ندارد که یتلوه شاهد منه، علی بن ابی طالب علیه السلام است و این آیه دال بر خلافت و امامت و جانشینی امیرالمومنین بعد از پیامبر اکرم است.
مرحوم بحرانی در کتاب شریف غایة المرام از شیعه ۱۱ حدیث در اثبات این مسأله و از اهل سنت ۲۳ حدیث (یعنی بیش از دو برابر آنچه از شیعه نقل کرده را از اهل سنت) می آورد که منظور از یتلوه شاهد منه ، وجود مقدس امیرالمومنین علی علیه السلام است که پس از پیامبر خواهد آمد و شاهد و گواه بر نبوت پیغمبر اکرم است. برخی دیگر از مفسرین اهل سنت اقوال دیگری گفته اند که به نحو مجمل آنها را مورد نقادی قرار می دهیم و نشان می دهیم که آن اقوال نمی‌تواند بر این آیه شریفه تطبیق کند.

گروه دیگری از مفسرین اهل سنت گفتند مراد از شاهد در این آیه قرآن کریم است که قرآن شهادت بر صدق و حقانیت پیغمبر می‌دهد. این بیان هم با ظاهر آیه تطبیق نمی کند؛ چون قرآن که پس از پیامبر نمی آید یتلوه یعنی این شاهد بعد از پیغمبر خواهد آمد؛ اگر منظور قرآن باشد پس باید قرآن بعد از پیغمبر بیاید و ثانیاً قرآن از جنس بشر نیست؛ قرآن می فرماید این شاهد «منهُ» از جنس پیغمبر اکرم و از خانواده پیغمبر است. این مصداق دوم هم تطبیق بر ظاهر آیه نمی‌کند و قابل قبول نیست.

 بیان سومی که برخی از اهل سنت گفتند این است که منظور از شاهد در اینجا زبان پیغمبر اکرم یا چهره نورانی رسول خدا است که شاهدی بر صدق نبوت آن حضرت است؛ در حالی که آیه می فرماید یتلوه بعد از پیغمبر می باشد. چهره و زبان پیغمبر پس از پیامبر نیست. صفت «منه» هم بر آن تطبیق نمی کند.

در حالی که تعبیری که در روایات متعدد اهل سنت (۲۳ روایت) آمده و وجود مقدس حضرت علی علیه السلام است با ظاهر آیه هم تطبیق دارد. در تفسیر الدر المنثور عبدالرحمان سیوطی بزرگترین محدث و مفسر حدیثی اهل سنت و همچنین در کتاب شواهد التنزیل از حاکم حسکانی دانشمند بزرگ قرن پنجم اهل سنت، این روایات آمده است. امیرالمومنین علی علیه السلام شخصیتی است که او
1. شاهد بر صدق و حقانیت ادعای پیامبر است.
2. «منهُ» است؛ از خانواده پیغمبر و از جنس پیغمبر اکرم است.

پیشنهاد گروه فرهنگی امیدواران
مدح امیرالمومنین علیه السلام

به عنوان مثال از تفاسیر اهل سنت در کتاب شواهد التنزیل از ابن عباس نقل شده است که :
حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ سُلَيْمَانَ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ‏ فِي قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: أَ فَمَنْ كانَ عَلى‏ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ‏ قَالَ: النَّبِيُّ ص‏ وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ‏ قَالَ: هُوَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ
شواهد التنزيل لقواعد التفضيل ج‏1 365
این آیه تطبیق بر علی بن ابیطالب به تنهایی می کند یعنی این آیه مصداق دیگری ندارد. چون ایشان بعد از پیغمبر اکرم خواهد بود و شاهد بر نبوت پیغمبر است.
انس بن مالک در روایتی که کتاب الدر المنثور از او نقل می کند، علی بینة من ربه را رسول خدا صلی الله علیه و آله و یتلوه شاهد منه را علی ابن ابیطالب دانسته که گواه بر نبوت پیغمبر است. بعد توضیح می دهد در آنجا که پیغمبر آن حضرت را به سوی اهل مکه اعزام کردند برای اینکه به ناقضین عهد پیغمبر بخواهند اعلان خطر کنند.
در روایت سومی از خود پیغمبر اکرم آمده است که:
و أخرج ابن مردويه من وجه آخر عن على رضى الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه و سلم‏ أَ فَمَنْ كانَ عَلى‏ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ‏ أنا وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ‏ قال على‏
الدر المنثور فى التفسير بالماثور ج‏3 324

من کسی هستم که بینه ای از جانب پروردگارم دارم و علی شاهد بر نبوت من است.
قیس بن سعد بن عباده پسر رئیس انصار در گفت‌وگو با معاویه بعد از بیان مسائل مربوط به سقیفه به معاویه گفت: معاویه! قسم به جانم با وجود علی بن ابیطالب هیچ کس را حقی در خلافت نیست. نه انصار نه قریش نه عرب و نه عجم. بعد او این آیه را تلاوت کرد: افمن کان علی بینة من ربه و یتلوه شاهد منه.
عمرو عاص نامه ای از معاویه دریافت کرد که معاویه به او امر کرده بود که همراه با لشکر به جنگ با علی بن ابیطالب بیا. عمروعاص به او پاسخ داد. سخنان معاویه را رد کرد و در فضائل امیرالمومنین مطالبی را بیان کرد و آن حضرت را مصداق این آیه شریفه شمرد. معاویه دید با منطق نمی تواند عمرو عاص را با خودش همراه کند، لذا حکومت مصر را به او واگذار کرد و او را با خودش در مبارزه با امیرالمومنین با چنین حکومتی همراه کرد.
نحو مجمل آنها را مورد نقادی قرار می دهیم و نشان می دهیم که آن اقوال نمی‌تواند بر این آیه شریفه تطبیق کند.
تعدادی از مفسرین متقدم اهل سنت منظور از یتلوه شاهد منه را حضرت جبرئیل یا حضرت روح القدس که مؤید پیغمبر اکرم می باشد، دانسته اند. این سخن قطعاً سخن درستی نیست. چون نه حضرت جبرئیل و نه فرشته روح القدس هیچکدام اینها صفت یتلوه اینکه لزوماً بعد از پیغمبر بیایند و همچنین ویژگی «منه» ازجنس پیغمبر و از خانواده پیغمبر باشند این دو را ندارند. آنها فرشته هستند پیغمبر انسان است. لذا است بیان یک چنین مصداقی برای این آیه با توصیفی که آیه درباره آن بیان می کند تطبیق ندارد.
گروه دیگری از مفسرین اهل سنت گفتند مراد از شاهد در این آیه قرآن کریم است که قرآن شهادت بر صدق و حقانیت پیغمبر می‌دهد. این بیان هم با ظاهر آیه تطبیق نمی کند؛ چون قرآن که پس از پیامبر نمی آید یتلوه یعنی این شاهد بعد از پیغمبر خواهد آمد؛ اگر منظور قرآن باشد پس باید قرآن بعد از پیغمبر بیاید و ثانیاً قرآن از جنس بشر نیست؛ قرآن می فرماید این شاهد «منهُ» از جنس پیغمبر اکرم و از خانواده پیغمبر است. این مصداق دوم هم تطبیق بر ظاهر آیه نمی‌کند و قابل قبول نیست.
بیان سومی که برخی از اهل سنت گفتند این است که منظور از شاهد در اینجا زبان پیغمبر اکرم یا چهره نورانی رسول خدا است که شاهدی بر صدق نبوت آن حضرت است؛ در حالی که آیه می فرماید یتلوه بعد از پیغمبر می باشد. چهره و زبان پیغمبر پس از پیامبر نیست. صفت «منه» هم بر آن تطبیق نمی کند.

بازگشت به صفحه “اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.