حدیث
سوگند به خدا امام شما سالیان درازی غایب می شود و چشم های مومنین در فراق او اشکباران است

پنجشنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳ Thursday, 28 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 1978 تعداد نوشته های امروز : 0 تعداد دیدگاهها : 187×
پ
پ

زبان حکیم

اگر انسان پیش از آن که شروع به سخن گفتن کند، در محتوا و انگیزه و نتیجه سخنان خود کمى فکر کند، از بسیاری پیشامدهای ناگوار جلوگیری شده و بسیارى از لغزش‌هاى زبان و گناهان از انسان دور می‏شود. زیرا نسنجیده و یا بى‏ مطالعه سخن گفتن، انسان را در انواع گناهان که از این عضو مخصوص سرچشمه مى‏گیرد، غوطه‏ ور مى‌‏سازد!

در همین رابطه، در فرازى ارزشمند از امام حسن‏ عسکرى‏ (علیه السلام) چنین مى‏ خوانیم:

” قلب احمق در دهان او و دهان شخص حکیم در قلب اوست.”(۱)

بی‌شک مراد از قلب در این کلام نورانی همان عقل و فکر است، و بودن زبان در جلوی قلب، یا در عقب آن، کنایه از تفکّر و اندیشه درباره محتواى سخن یا عدم آن است.

در توضیح این عبارت گفته شده که عاقل زبانش را به کار نمى‌گیرد مگر بعد از مشورت با عقل خویش و فکر و دقت، ولى انسان احمق سخنانى که بر زبانش جارى مى‌شود و حرف‌هایى که بدون دقت مى‌گوید، بر مراجعه به فکر و اندیشه و توجه به عواقب سخن پیشى مى‌گیرد. بنابراین گویا زبان عاقل پشت قلب او قرار گرفته و قلب احمق پشت زبان اوست.(۲)

لذا رهیافت عبارت لطیف آن حضرت چنین است که انسان عاقل نخست اندیشه مى‌کند و بعد سخن مى‌گوید، در حالى که انسان احمق نخست سخن مى‌گوید و بعد در اندیشه فرو مى‌رود. به همین دلیل سخنان انسان عاقل حساب شده، موزون، مفید و سنجیده است، ولى سخنان احمق ناموزون و گاه خطرناک و بر زیان خود اوست.

پیشنهاد گروه فرهنگی امیدواران
متن مسابقه «دربارۀ پدر امام زمان خود چه می‌دانیم؟»

به راستى چه مى‏‌شد اگر همیشه ما پیش از آغاز سخن، به نتایج و محتوای سخنان خود مى‏‌اندیشیدیم و زیانبار بودن آن سخن و یا خطر هتک حرمت یک مؤمن، همچنین پیامد حمایت از ظالم و مانند آن را مورد بررسی قرار می‌دادیم و در راستای کسب رضای خداوند، تحقق امر به معروف و نهى از منکر و حمایت از مظلوم و مبارزه با ظالم، و خشنودى خدا اندیشه و سخن خود را به کار می‌گرفتیم!

(برگرفته از آثار آیت الله مکارم شیرازى(۳))

____________________________________

پاورقی‌ها:

۱- “قلب الاحمق فى فمه و فم الحکیم فى قلبه” (تحف العقول، صفحه ۴۸۹؛ بحارالانوار جلد ۷۵، صفحه ۳۷۴)

۲- این توضیح توسط مرحوم سید رضی در شرح حکمت ۴۰ نهج البلاغه ارائه شده است.

۳- این متن با بهره‌گیری از آثار و اندیشه‌های آیت الله مکارم شیرازی (دو کتاب اخلاق در قرآن و پیام امام امیرالمومنین (علیه السلام)) توسط معاونت تحریریه بخش پژوهش دفتر ایشان تنظیم شده است.

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.