اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام
دکتر محمد هادی قندهاری
بخش هجدهم
موضوع: ادامه بررسی آیه تطهیر
فایل تصویری
فایل صوتی
متن پیاده شده به زبان انگلیسی
متن پیاده شده به زبان گجراتی
متن پیاده شده:
سؤال اوّل:
فخرالدین رازی متکلم و مفسر بزرگ اهل سنّت در تفسیر کبیر چنین بیان می کند که اهل بیت در این آیه همسران رسول خدا هستند، یعنی کسانی هم چون جناب عایشه، حفصه، میمونه، حضرت خدیجه و ام سلمه و بقیه همسران سیزده گانه پیغمبر؛ چون آیه ۳۳ سوره احزاب درون آیات نساء النبی قرار گرفته است.
آیه ۲۸ تا آیه ۳۴ سوره ی احزاب در مورد ازواج پیغمبر است:
💎 يأَيهُّا النَّبىِ قُل لّأِزْوَاجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا فَتَعَالَينْ أُمَتِّعْكُنَّ وَ أُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا(28)
💎 و إِن كُنتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الدَّارَ الاَخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَتِ مِنكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا(29)
💎 يانِسَاءَ النَّبىِ مَن يَأْتِ مِنكُنَّ بِفَحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ يُضَعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَينْ وَ كاَنَ ذَالِكَ عَلىَ اللَّهِ يَسِيرًا(30)
💎 و مَن يَقْنُتْ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صَلِحًا نُّؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَينْ وَ أَعْتَدْنَا لهَا رِزْقًا كَرِيمًا(31)
💎 ينِسَاءَ النَّبىِ لَسْتنُ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتنُ فَلَا تخَضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِى فىِ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا(32)
💎 و قَرْنَ فىِ بُيُوتِكُنَّ وَ لَا تَبرَّجْنَ تَبرَّجَ الْجَهِلِيَّةِ الْأُولىَ وَ أَقِمْنَ الصَّلَوةَ وَ ءَاتِينَ الزَّكَوةَ وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكمُ تَطْهِيرًا(33)
💎 و اذْكُرْنَ مَا يُتْلىَ فىِ بُيُوتِكُنَّ مِنْ ءَايَتِ اللَّهِ وَ الحْکمةِ إِنَّ اللَّهَ كاَنَ لَطِيفًا خَبِيرًا(34)
ای پیامبر به همسرانت بگو اگر دنبال دنیا و زر و زیور آن هستید، از پیغمبر فاصله بگیرید از همسری پیغمبر جدا بشوید. اگر همسر پیغمبر اید همسری پیغمبر با دنیا طلبی سازگاری ندارد. اگر شما همسران پیامبر اهل انجام معاصی و کارهای ناروای آشکار باشید خداوند دو برابر دیگران شما را مجازات تان می کند؛ چون هم گناه کردید و هم گناه شما باعث بدنامی پیغمبر است، چون منسوب به پیغمبر و همسر پیغمبرید. هر کدام از شما که مطیع فرمان خدا و پیغمبر و نیکوکار باشد ، ما به عبادات و نیکوکاری او هم ثواب مضاعف خواهیم داد. ای زنان پیغمبر شما مثل بقیه بانوان جامعه نیستید ، باید با تقوا باشید و موقع صحبت کردن نازک صحبت نکنید ، تا کسی که در قلبش بیماری هوا و هوس است، به شما رغبت پیدا نکند ، بلکه متین و موقر صحبت کنید و در منزل تان قرار بگیرید و بی جهت و بیهوده از منزل بیرون نروید و همچون زنان دوران جاهلیت آرایش کرده و آراسته از منزل بیرون نروید و نماز را به پا دارید و زکات بپردازید و از خدا و پیغمبر اطاعت کنید.
بعد در ادامه آیه آمده : إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكمُ تَطْهِيرًا
باز در ادامه درباره ی زنان پیامبر آمده: شما در خانه خودتان که قرار دارید آیات و حکمتی که در منزل شما بر پیغمبر نازل شده را به خاطر بیاورید.
پس این آیات خطاب به همسران پیغمبر در وظایف این ها و در تذکراتی که آنان اشتباهاتی را مرتکب نشوند، گناه نکنند، با تقوا باشند و … می باشد.
فخرالدین رازی می گوید: چون این آیه تطهیر در سیاق آیات نساء النبی آمده است، اهل بیت مصداقی جز ازواج پیغمبر ندارد.
پاسخ :
1. این آیه در سیاق آن آیات نیست. چون در آیه تطهیر تمام ضمائر به کار رفته، ضمیر مذکر است. در حالی که در آیات نساء النبی تمامی ضمائر فاعلی و مفعولی مؤنث هستند. پس معلوم است این آیه ارتباطی با آیات قبل و بعد ندارد و در مقام تدوین زید بن ثابت این آیه را در این آیات قرار داده است
2. در آیات قبلی تذکراتی به همسران پیامبر است که این اشتباهات را انجام ندهید مَن يَأْتِ مِنكُنَّ بِفَحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ يُضَعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَينْ اگر پا رو خطی کنید خداوند دو برابر شما را عذاب می کند. اینها همه تذکراتی در مقام تقوا، اطاعت و عدم ارتکاب معصیت است. در حالی که در آیه تطهیر گفتگوی از عصمت است؛ بنابراین از نظر مفهوم هم آیه تطهیر ارتباطی با آیات نساء النبی ندارد.
سؤال دوّم:
اراده در این آیه تکوینی است یا تشریعی؟ چون بعضی از مفسرین اهل سنت اراده را در این آیه اراده تشریعی دانسته‌اند و اگر این باشد، معنی آیه چنین می شود :
خداوند به شما امر می کند که از همه آلودگی ها دوری کنید و کاملا پاکیزه و مطهر از آلودگی ها باشید.
پاسخ:
1. اگر منظور از اراده در این آیه اراده تشریعی باشد با انّمای اول آیه سازگاری ندارد. چون گناه نکردن معصیت نکردن انحصاری به اهل بیت ندارد. همه آحاد امت نباید گناه کنند. این انّما نشانگر یک فضیلت اختصاصی برای این خانواده است .
2. همسران پیغمبر هیچ‌گاه در فضیلت خودشان حتی در تاریخ اهل سنت خودشان را مصداق آیه تطهیر ندانستند و به این آیه استشهاد نکردند که در شأن ما نازل شده است.
3. زمانی که آیه ۱3۲ سوره طه بر پیغمبر اکرم صلی الله و علیه و آله و سلم نازل شد :
وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها خانواده ات را به نماز امر کن و خودت هم بر نماز شکیبا باش
در کتب تفسیر و تاریخ آمده که وقتی این آیه بر پیغمبر در سال آخر حیات شان نازل شد، به نقلی 17 ماه و به نقلی 9 یا ۱۰ ماه، پیغمبر هر روز در لحظه اذان صبح ، به در خانه امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها تشریف می بردند و دو طرف چارچوب را می گرفتند و می‌فرمودند: «الصلوة! الصلوة! یا اهل بیت النبی. انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهّرکم تطهیرا»
این کار را پیغمبر در خانه بقیه همسرانشان انجام ندادند و این که دوطرف چارچوب در را هم موقع تلاوت آیه می گرفتند، نشان از این بود که مصداق این آیه از این خانه به جای دیگری تجاوز نکرده و نخواهد کرد.
4. در طول تاریخ امیرالمومنین علی علیه السلام در مفاخرات و مناشدات متعدد به اصحاب فرمودند: «کدام شما جز ما اهل بیت هستید که آیه تطهیر درباره آنها نازل شده است؟»
یعنی این فضیلت اهل بیت را بیان کند؛ نه اینکه امر کند به اینکه دنبال آلودگی ها نروید. این اراده، اراده تشریعی نیست و می خواهد این فضیلت طهارت و عصمت را منحصر به اهل بیت علیهم السلام قرار بدهد.
سؤال سوم:
ارتباط این آیه شریفه با بحث امامت چیست؟
پاسخ :
این آیه به روشنی عصمت اهل بیت را اثبات می کندکه هیچ آلودگی در وجود اینها راه ندارد. آن ها معصوم اند و مطهرند. چون در آیه امامت که در بحث قبلی بیان کردیم فرموده بودند که عهد امامت و پیشوایی امت به ظالم نمی رسد، پس امام باید معصوم و مطهر باشد. از این آیه اثبات می کنیم که پنج تن علیهم السلام مصادیق عصمت هستند و آنها شایستگی امامت دارند .
پس به این ترتیب به واسطه آیه امامت و جمع آن با آیه تطهیر می توان امامت را منحصر در اهل بیت علیهم السلام (مصادیق این آیه) قرار داد.
خدایا به حق امیرالمومنین و فاطمه ی زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السلام ، فرج امام زمان ارواحنا له الفداء را نزدیک بفرما و قلب حضرت را به مژده ظهور شاد بگردان.
بازگشت به صفحه “اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام“
ثبت دیدگاه