در شناخت یک مذهب، آگاهی از دو مقوله اعتقادات و خصوصیات رفتاری، ضروری است. در مذهب تشیع، اعتقادات، چرایی و چگونگی پیدایش مذهب، حقانیت و درستی مکتب تشیع و بنیان‌های اعتقادی و اصول فکری و معرفتی مذهب شیعه را نشان می‌دهد. اما ویژگی‌های رفتاری و عملی توصیه شده در مکتب تشیع، برنامه زندگی و نحوه عملکرد یک شیعه را مشخص می‌کند. از این رو در تشیع احادیث ناظر به خصوصیات و ویژگی های اخلاقی، کاربردی و راهبردی است و مسؤولیت‌ها و وظایف یک شیعه را آشکار می نماید. «باورهای شیعی» در گفتگوهای بین مذاهب اسلامی و حتی سایر ادیان راهنمای افراد برای رسیدن به حقیقت مذهب تشیع است؛ این در حالی است که «اخلاقیات در تشیع» راه خودسازی و منبع رشد و کمال فردی را روشن می‌کند و پاسخی برای \”چه باید کرد\” و \”چگونه باید زیست\” است.
امروز جامعه شیعه نیازمند توجه به هر دو مقوله است و ریشه برخی مشکلات جامعه شیعی غفلت از دو مقوله اعتقادات و اخلاقیات شیعی است. اما نمی توان منکر این موضوع شد که چگونگی رفتار یک شیعه در معرفی مذهب تشیع به دیگران نقشی بسیار مؤثر و حساس دارد. بارها دیده شده است که این رفتار یک شخص است که مبنای قضاوت درباره نوع تربیت خانوادگی، اعتقادات و مذهب او قرار می‌گیرد. امروز باید برای مردم به خوبی روشن شود شیعه کیست چه کسی لقب پرافتخار شیعه را می تواند بدست آورد. آراستگی به ویژگی‌های یک شیعه واقعی می‌تواند بسترساز پیشرفت و ترقی و عامل توسعه در ابعاد گوناگون باشد. با التزام عملی به خصوصیات اخلاقی و رفتاری یک شیعه، به‌راحتی می توان عامل جذب دیگران به مکتب تشیع شد. این همان خواسته‌ای است که بارها ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز آن را مطرح فرمود‌ه‌اند. به عنوان نمونه امام حسن عسکری (علیه السلام) می‌فرمایند:
\” از خدا بپرهیزید و (موجب) آراستگى (و آبرومندى ما) باشید نه مایه زشتى (و بد نامى ما)، هر گونه دوستى (از مردم) را به‌سوی ما جلب کنید و هر زشت پندارى (از مردم) را از ما دور سازید…\” (۱)
در کلام گهربار فوق، یکى از مهمترین انتظارات امام حسن عسکرى (علیه السلام) از شیعیان این است که از نظر رفتارى و اخلاقى به گونهاى عمل کنند که در جامعه نمونه باشند؛ تا آنجا که مردم بگویند اینها شیعیان على (علیه السلام) و امامان معصوم (علیهم السلام) هستند، و اینها تربیت یافتگان مکتب اهل بیت (علهیم السلام) مىباشند.
نکته جالب این است که امام (علیه السلام) تنها خوش رفتاری با مؤمنان را وظیفه شیعیان نمی‌دانند، بلکه این توصیه و تأکید را در برخورد با دشمنان نیز دارند. ایشان در تفسیر این فراز از آیه قرآن \”با مردم خوش‌گفتار باشید\” (۲) می‌فرمایند:
\”…پس (شایسته است هر یک از شما) با مؤمنین با چهره‌ای باز و شاداب برخورد نماید و با مخالفین به‌منظور جذب ایشان به ایمان با مدارا و نرمش صحبت کند.\” (۳)
سعی کنیم رفتار نیکو را عادت خود قرار دهیم؛ با این هدف بزرگ که اگر روزی رفتار ما باعث گرایش و افزایش محبت دیگران به ائمه اطهار (علیهم السلام) شود، یکی از بزرگترین ارمغان ها را به پیشگاه معصومین (علیهم السلام) و امام زمانمان (علیه السلام) هدیه کرده ایم.
۱- \”إتقوا الله و کونوا زینا و لا تکونوا شینا، جرّوا إلینا کلّ موده، و إدفعوا عنّا کلّ قبیح…\” (تحف العقول، صفحه ۴۸۷)
۲- \”…و قولوا للنَّاس حسنا…\” (قرآن کریم، سوره بقره، آیه ۸۳)
۳- \” … أما المؤمنون فیبسط لهم وجهه و أما المخالفون فیکلّمهم بالمداراه لاجتذابهم إلی الإیمان\” (مستدرک الوسائل، جلد ۱۲، صفحه ۲۶۱ حدیث ۱۴۰۶۱)
ثبت دیدگاه