منزلگاهی برای عبور
جابر گوید: روزی امام باقر (علیه السلام) از منزل خارج شد در حالی که میفرمود: “جابر! به خدا سوگند، شب را غمگین و دل نگران به صبح رساندم.”
پرسیدم: فدایت گردم! غم و دل نگرانی تان برای چیست؟ برای دنیاست؟!
فرمود: “نه جابر، بلکه غم و اندوهم برای نگرانی از آخرت است. جابر! هر کس حقیقت ایمان خالص بر قلبش وارد شود، دیگر کمتر توجّهی به هیچ زیور دنیائی نکند. زیور دنیا فقط بازی و سرگرمی است و بی شک سرای آخرت، زندگانی [راستین] است.
جابر! برای مؤمن سزاوار و شایسته نیست که به خوشی زندگی این سرا، تکیه و اعتماد کند و این را بدان که دنیاپرستان (و دلباختگان آن) اهل غفلت و غرور و جهالتند و دلدادگان به آخرت، همان مؤمنان و عمل کنندگان (تلاشگران) و زاهدانند که اهل دانش و فهم و نیز اهل اندیشه و اندرز و آزمونند، که به هیچ وجه از یاد خدا خسته و ملول نمیشوند.
جابر! این را بدان که بدون هیچ شکی پرهیزکاران همان بی نیازانند که اندکی از دنیا بینیازشان ساخته و هزینه و خرجشان ناچیز است؛ اگر کار خیری را فراموش کنی، به یادت آورند و چون آن را انجام دهی، یاریت کنند. (آنان) خواست دل و لذّتشان را پشت سر انداختند و طاعت پروردگارشان را پیش رویشان مقدّم داشتند و به راه خیر و ولایت دوستان خدا روی نمودنند. پس در نتیجه به آنان دل بستند و به آنها پیوستند و از آنان پیروی کردند.
[جابر!] در این دنیا چنان منزل گزین که گویی ساعتی در آن هستی سپس از آن کوچ خواهی کرد (و راهی سرای دیگر خواهی شد)، یا (این دنیا را) همچون ثروتی بدان که در خواب ببینی که از آن بهرهمند شدی و بدان خاطر خوشحال و مسرور گشتی، سپس از خواب بیدار شوی؛ در حالی که هیچ چیزی در دست نداری …
پسای جابر، آنچه از آئین و حکمت الهی به تو سپردم، آن را نگهدار، و خیر خود را بخواه و ببین که خداوند در زندگیت چه مقامی دارد (و تا چه اندازه به او ارج مینهی، پس بدان که) تو هم در بازگشت (به سوی او و در قیامت) در پیشگاه او چنان خواهی بود.
(ای جابر!) اگر دنیا در نظرت [غیر از] آن چیزی بود که برایت تعریف کردم، (بدان که در وضعیتی نامطلوب و جایگاهی خطرناک قرار داری)، پس همین امروز [و بدون از دست دادن فرصت، خود را تغییر بده و] از این وضعیت به جایگاهی درآی که خشنودی (خداوند) را بدست آوری(۱)، پس چه بسا شخصی که برای رسیدن به هدف دنیائی حرص میزند، (اما) چون بدان رسد، وبال آن گریبانش را بگیرد و بدان سبب بدبخت شود، و چه بسا فردی که امری از امور آخرت را ناخوش دارد ولی چون بدان برسد، همان مایه سعادتش شده است (یعنی همان کاری را که اکراه میداشت، موجب خوشبختی و سعادتش گردد) …”
(برگرفته از کتاب “تحف العقول“، تالیف: “مرحوم ابن شعبه حرانی(ره)“)(۲)
_______________________________
پاورقی:
۱- مرحوم فیض کاشانی (ره) در شرح این فراز از اندرز امام باقر (علیه السلام) گوید: یعنی اگر دنیا در نزد تو غیر از آن چیزی بود که برایت شرح دادم و تو به دنیا دل بسته ای، پس باید از آنجا به سرائی نقل مکان کنی که در آن پروردگارت را خشنود سازی، یعنی در عین آنکه جسم تو در دنیاست، روحت در آخرت باشد و تا رسیدن مرگ در راه نجات از آتش و کسب رضای خداوند کوشش نما. (وافی، جلد ۴، صفحه ۳۹۶)
۲- متن فوق از ترجمه فارسی کتاب تحف العقول که توسط آقای بهراد جعفری صورت گرفته، انتخاب گردیده است.
ثبت دیدگاه