تاسوعای حسینی: قبری کوچک، مصیبتی بزرگ

«قبری کوچک، مصیبتی بزرگ»

در زمان علامه بحرالعلوم^(۱) گوشه‌هایی از مرقد مطهر حضرت عباس ^{(علیه السلام)} نیاز به تعمیر و نوسازی پیدا کرد. جریان را به علامه بحرالعلوم، خبر دادند. بنا شد در روز معینی علامه به همراه معمار، برای دیدار از مرقد مطهر و تعیین مقدار تعمیرات به حرم حضرت عباس ^{(علیه السلام)} بروند.

آن روز فرا رسید و علامه بحرالعلوم و معمار، با هم وارد سرداب^(۲) شدند و از نزدیک بنای مرقد مطهر را بازدید کردند. در آن میان، معمار، نگاهی به قبر مطهر حضرت عباس^{(علیه السلام)} انداخت و از علامه و پرسید: “آقا! اجازه می‌فرمایید سؤالی کنم؟”

علامه گفت: “بپرس!”

معمار گفت: “ما تا کنون خوانده و شنیده بودیم که حضرت عباس ^{(علیه السلام)}، قامت بلندی داشته، به طوری که هرگاه بر اسب سوار می‌شد، زانوانش برابر گوش‌های اسب می‌رسید.^(۳) بنابراین باید قبر آن حضرت، طول بیشتری داشته باشد، ولی من می‌بینم که صورت ظاهری قبر کوچک است! آیا شنیده‌های من اشتباه است و یا کوچکی قبر، علت دیگری دارد؟!”

علامه بحرالعلوم، با شنیدن سوال معمار منقلب شد و به جای دادن پاسخ به پرسش او، سر به دیوار نهاد و گریه شدیدی کرد! گریه طولانی علامه، معمار را نگران ساخت؛ تا جایی که رو به علامه کرد و گفت: “آقای من! چرا منقلب و گریان شدید؟ مگر من چه گفتم؟!”

علامه به معمار گفت: “شنیده‌های تو درست است. عباس ^{(علیه السلام)} قامت بلند و رشیدی داشت! ولی سؤال تو، مرا به یاد مصیبت‌های جانکاه او انداخت. در روز عاشورا به قدری ضربت شمشیر و نیزه و تیر، بر بدن مبارک آن حضرت وارد شد، که بدن و قامت بلندش، قطعه قطعه گردید!^(۴) آیا تو انتظار داری که بدن [پاره پاره] او که توسط امام سجاد ^{(علیه السلام)} جمع آوری و دفن شد، قبری بزرگتر از این قبر، داشته باشد؟!”

«برگرفته از کتاب: “شخصیت حضرت ابوالفضل (علیه السلام)”، تالیف: “علی عطائی خراسانی” (با تصرف و تلخیص)»

_____________________

پاورقی ها:

۱- سید محمدمهدی بحرالعلوم (۱۱۵۵ ق. کربلا – ۱۲۱۲ ق. نجف) که با عناوینی چون سید بحرالعلوم، علامه بحرالعلوم شناخته می‌شود یکی از علمای دینی و فقیهان شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری بوده است.

۲- سرداب مکانی است که در ارتفاعی پایین‌تر از سطح زمین (طبقه زیرین ساختمان) بنا می‌کنند. از سرداب برای دفن اموات یا دور ماندن از گرما استفاده می‌شود. لذا برخی از زیارتگاه‌ها دارای سرداب می‌باشند که در واقع مدفن اصلی در این سرداب‌ها قرار گرفته است و برای احترام و دسترسی راحت‌تر زوار، در بالای این سرداب، سنگ یادبود و ضریحی گذارده می‌شود. قبر مطهر حضرت عباس ^{(علیه السلام)} نیز در سردابی که حدود ۴ متر پایین‌تر از سطح زمین می‌باشد، قرار دارد.

۳- درباره ویژگی‌های ظاهری حضرت در کتب مختلف توصیفاتی آمده است. جهت مطالعه بیشتر می‌توانید به منابع ذیل مراجعه فرمایید: مقاتل الطالبین، صفحه ۵۶؛ تسلیه المجالس و زینه المجالس، جلد ۲، صفحه ۳۲۹؛ بحارالانوار، جلد ۴۵، صفحه ۳۹؛ العوالم، جلد ۱۷، صفحه ۲۸۲؛ الدمعه الساکبه، جلد ۴، صفحه ۳۲۲؛ نفس المهموم، صفحه ۳۳۴؛ اعیان الشیعه، جلد ۷، صفحه ۴۳۰؛ بطل العلقمی، جلد ۲، صفحه ۱۳۱؛ تنقیح المقال، جلد ۱، صفحه ۱۲۸؛ ابصار العین، صفحه ۲۶؛ ذخیره الدارین، جلد ۱، صفحه ۱۴۲ و…

۴- بهبهانی در صفحه ۳۲۴، جلد ۴ کتاب الدمعه الساکبه نقل می‌کند:

در برخی از کتاب‌های معتبر آمده است که: به دلیل شدت جراحات وارده بر پیکر حضرت عباس ^{(علیه السلام)}، امام حسین ^{(علیه السلام)} قادر نبود که بدن او را به خیمه شهداء بازگرداند… (إن من کثره الجراحات الوارده علی العباس ^{(علیه السلام)}، لم یقدر الحسین ^{(علیه السلام)} أن یحمله إلی محل الشهداء…)

همچنین موید این مطلب آن است که نقل شده هنگامی که در روز ۱۳ محرم امام سجاد ^{(علیه السلام)} به همراه بنی أسد برای دفن پیکر آن حضرت عباس ^{(علیه السلام)}مراجعه کردند، از شدت جراحات، هر قسمتی از بدن مطهر را که از زمین بر می داشتند، قسمتی دیگر به زمین می افتاد. (موسوعه امام حسین ^{(علیه السلام)}، جلد ۴، صفحه ۲۷۰)