فضائل ماه مبارک رمضان – شب بیست و چهارم

استغفار بهترین دعا

یکی از وظایفی که باید به آن ملتزم باشیم و آثار فراوانی در دنیا و آخرت دارد، ذکر استغفار است.
اینکه انسان از گناهان خودش طلب مغفرت کند. خداوند در سوره آل عمران آیه ۱۷ یکی از صفات مومن را اینگونه می فرماید: الصَّابِرينَ وَ الصَّادِقينَ وَ الْقانِتينَ وَ الْمُنْفِقينَ وَ الْمُسْتَغْفِرينَ بِالْأَسْحارِ
افراد مومن کسانی هستند که در سحرها قبل از اذان صبح از خدا طلب مغفرت می کنند.
راوی به امام هادی علیه السلام نامه نوشت و گفت من از شما تقاضا دارم که یکی از دعاهای ویژه‌ای که به اصحاب خاص خود عنایت می کنید به من لطف بفرمایید. امام هادی علیه السلام در جواب دو کلمه نوشتند : با استغفار همراه باش ، یعنی در زندگی زیاد استغفار کن .
امام صادق علیه السلام فرمودند: از جامع ترین دعاها استغفار است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: بهترین دعا استغفار است و در جای دیگری فرمودند : بهترین عبادت استغفار است.
استغفار آثار زیادی هم دارد:
1. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم روایت داریم که کسی که حزن و اندوه زیاد دارد زیاد استغفار کند. پس کسانی که گرفتاری و اضطراب فکری زیاد دارند زیاد استغفار باید بکنند.
2. قرآن در سوره نوح از زبان حضرت نوح نقل می کند:
اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ إِنَّهُ كاَنَ غَفَّارًا يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكمُ مِّدْرَارًا وَ يُمْدِدْكمُ بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ يجَعَل لَّكمُ‏جَنَّاتٍ وَ يجَعل لَّكمُ‏ أَنهْارًا
از خدا طلب مغفرت کنید که خدا بسیار آمرزنده است، پس باران زیاد خواهد بارید و رزق شما زیاد خواهد شد ، مال شما و نیز فرزندان شما زیاد می شود.
3. امیرالمومنین علی علیه السلام در حکمت ۸۸ نهج البلاغه می فرمایند :
خداوند برای شما دو امری که باعث امنیت شما و دفع بلا از شما می شد، قرار داده که یکی از آن ها را از دست دادید اما دومی را مراقب باشید و به آن متمسک شوید. امنیت اول وجود مقدس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بود که از دست دادید ، اما آن که برایتان باقی مانده استغفار است و بعد حضرت به این آیه شریفه استناد فرمودند :
وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فيهِمْ وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ( الأنفال: 33)
خداوند امتی را که تو در میان آنها باشی عذابشان نمی‌کند، پس الان هم وجود صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دافع بلاست، به ویژه برای کسانی که با آن حضرت پیوند خورده باشند. در ادامه آیه خدا می فرماید: و خداوند آنها را در حالی که استغفار می کنند عذاب نمی کند.

پس این آثار استغفار در دنیا است.
4. امام صادق علیه السلام فرموده اند :
إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَذْنَبَ‏ ذَنْباً أُجِّلَ مِنْ غُدْوَةٍ إِلَى اللَّيْلِ‏ فَإِنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لَمْ يُكْتَبْ عَلَيْهِ‏
الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏2 ؛ ص437
اگر بنده گناهی مرتکب شود از صبح تا شب به او مهلت میدهند اگر استغفار کند گناه برای او نوشته نمی شود.
در روایت دیگری می‌فرمایند: مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً أُجِّلَ‏ فِيهَا سَبْعَ‏ سَاعَاتٍ‏ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي‏ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُ‏ الْقَيُّومُ‏ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُكْتَبْ عَلَيْهِ.
الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏2 ؛ ص437
اگر فرد گناهی انجام دهد به او هفت ساعت وقت داده می‌شود اگر استغفار کند گناهش نوشته نمی شود .
پس تلاش کنیم که اگر شیطان ما را وسوسه کرد و خدایی نکرده گناهی مرتکب شدیم بلافاصله طلب استغفار کنیم که گناه ما را ننویسند که نیاز به پاک کردن نداشته باشد.
امیر المومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند: طُوبَى‏ لِمَنْ وُجِدَ فِي صَحِيفَةِ عَمَلِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ تَحْتَ كُلِّ ذَنْبٍ‏ أَسْتَغْفِرُ اللَّه‏
جامع الأخبار(للشعيري) ؛ ؛ ص56
خوش به حال کسی که در قیامت در ذیل هر گناهش یک استغفار نوشته شده باشد یعنی گناه را محو کند. ما در روایات داریم سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روزی هفتاد بار استغفار بوده است بدون آنکه پیغمبر گناهی داشته باشد، بعد از نماز صبح هفتاد بار استغفار سنت است، بعد از نماز عصر هفتاد بار استغفار سنت است ، در هنگام خوابیدن وقتی انسان در بستر قرار می گیرد قبل از خواب هفتاد بار استغفار سنت است، در خروج از هر مجلسی ۲۵ بار استغفار سنت است، به ویژه در ماه مبارک رمضان از استغفار غافل نباشید. ماه رمضان ماهی است که به ما دستور دادند که زیاد استغفار کنید.
5. حضرت علی علیه السلام می فرمایند که پیامبر روزی بر ما خطبه ای خواندند و در آن فرمودند : أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ‏ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ‏ فَكُفُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ‏
الأمالي( للصدوق) ؛ النص ؛ ص94
ای مردم وجود شما در گرو اعمال شماست یعنی اعمال بد شما باعث شده که بدن شما در گرو آنها باشد پس با طلب مغفرت بدنتان را از این گرو آزاد کنید که در گرو آن اعمال گناه و سیئات نباشد.
همچنین امیر المومنین علیه السلام فرمودند: عَلَيْكُمْ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ بِكَثْرَةِ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَأَمَّا الدُّعَاءُ فَيُدْفَعُ‏ بِهِ‏ عَنْكُمُ‏ الْبَلَاءُ وَ أَمَّا الِاسْتِغْفَارُ فَيَمْحَى ذُنُوبَكُمْ.
الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج‏4 ؛ ص88
ماه رمضان زیاد دعا و استغفار کنید ، دعا بلاها را از شما دور می کند و در اثر استغفار گناهان شما محو می شود.
خدایا به حق امام زمان علیه السلام به ما توفیق استغفار واقعی را در این ماه عنایت بفرما و فرج امام زمان را هرچه زودتر نزدیک بگردان.

أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ هَارُونَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو يَزِيدَ «3» عَنْ حُصَيْنٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام

كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط – الإسلامية)، 8جلد، دار الكتب الإسلامية – تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.