امام جعفر صادق (ع) در روز جمعه، به هنگام طلوع فجر و به روایتى در روز دوشنبه، هفدهم ربیعالاوّل سال ۸۳ قمرى دیده به جهان گشود و عالم انسانى را با انوار طیّبه خویش تابناک نمود. پدرش امام محمد باقر(ع) وى را به نام عموى نیاکانش جعفر طیّار(ع)، “جعفر” نام نهاد. حضرت جعفر بن محمد(ع) داراى یک کنیه معروف به نام “ابوعبدالله” و دو کنیه غیر معروف به نامهاى ” ابواسماعیل” و ” ابوموسى” بود. هم چنین، داراى القابى چند بود که معروفترین آنها عبارت است از: صادق، صابر، طاهر و فاضل. (۱)
شیعیان و محبّان اهل بیت(ع) وى را به “صادق آل محمد(ص)” مىشناسند. زیرا آن حضرت، هرگز سخنى جز راست و درست، چیزى نفرمود.
پدر ارجمندش، امام محمد باقر (ع) است که نَسَب وى با دو واسطه به امیر مؤمنان حضرت علی (ع) و با سه واسطه به پیامبر اکرم (ص) منتهى مىگردد.
مادر گرامى امام جعفر صادق (ع)، فاطمه، معروف به ” اُمّ فروه” از زنان نیکو سرشت، نیکوکار و نیکورفتار عصر خویش بود. این بانوى باتقوا و متدّین، از جهت فضیلت و منقبت، سرآمد زنان روزگار خود به شمار مىآمد و امام صادق(ع) در شأن و مقام وى فرمود: مادرم از زنانى بود که ایمان داشت، تقوا پیشه کرده و نیکوکارى مىنمود و خدا، نیکوکاران را دوست دارد.(۲)
امام جعفر صادق (ع) به مدت دوازده سال، حیات با برکت جدّ گرامىاش امام زین العابدین (ع) را درک کرد و از مکتب تربیتى و علمى وى بهره وافر یافت.
هم چنین، آن حضرت به مدت ۳۲ سال از وجود شریف پدرش امام محمد باقر (ع) برخوردار بود و در تمام رویدادهاى مهم در کنار پدر ارجمندش قرار داشت. مدت امامت امام جعفر صادق (ع)، ۳۳ سال و ده ماه (از ذى حجه سال ۱۱۴ تا ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمرى) بود و در ایّام زندگى با برکت خویش با خلافت غاصبانه چند تن از خلفاى اموى و دو تن از خلفاى عباسى به شرح ذیل معاصر بود:
۱- عبدالملک بن مروان (۶۵ – ۸۶ ق)
۲- ولید بن عبدالملک (۸۶ – ۹۶ ق)
۳- سلیمان بن عبدالملک (۹۶ – ۹۹)
۴- عمر بن عبدالعزیز (۹۹ – ۱۰۱ ق)
۵- یزید بن عبدالملک (۱۰۱ – ۱۰۵ ق)
۶- هشام بن عبدالملک (۱۰۵ – ۱۲۵ ق)
۷- ولید بن یزید (۱۲۵ – ۱۲۶ ق)
۸- یزید بن ولید (۱۲۶ – ۱۲۶ ق)
۹- مروان بن محمد (۱۲۶ – ۱۳۲ ق)
۱۰- ابوالعباس سفاح (۱۳۲ – ۱۳۶ ق)
۱۱- منصور دوانقى (۱۳۶ – ۱۵۸ ق)
گفتنى است که نُه نفر اوّل از طایفه بنى امیه و دو نفر آخر از خاندان بنى عباس بودند و آن حضرت از هر دو طایفه، سختىها و بىمهرىهاى فراوانى دید؛ اما چون آن امام بزرگوار در انتهاى دوران خلافت ستم کارانه امویان و در آغاز خلافت فریبکارانه عباسیان مىزیست، فرصت مناسبى به دست آورد تا در زمان انتقال خلافت از یک طایفه غاصب، به طایفه غاصب دیگر و سرگرم شدن آنان به یکدیگر، مکتب اهل بیت (ع) را به مسلمانان بشناساند و زمینه ترویج و تبلیغ این مکتب را مهیّا سازد و از این راه، بیشترین بهره را نصیب اسلام و مسلمانان نماید.
آن حضرت با تشکیل حوزه علمیه و تعلیم شاگردانى مبرز، چون هشام، زراره و محمد بن مسلم، تحول شگرفى در جهان اسلام و مذهب شیعه پدید آورد و جهانیان را با اسلام ناب محمدى (ص) و مکتب حیات بخش اهل بیت (ع) آشنا ساخت. به همین جهت، وى را پایه گذار مذهب “امامیه” دانسته و شیعیان امامى اثناعشرى را “شیعه جعفرى” مىگویند. سرانجام این امام همام، در ۶۵ سالگى به وسیله زهرى که منصور دوانقى، به واسطه عوامل و مزدوران خود در مدینه، به آن حضرت خورانید، مسموم شد و به خاطر شدت زهر، به شهادت رسید. تاریخ شهادت وى، ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمرى مىباشد. امام موسى کاظم (ع) به همراه سایر فرزندان امام جعفر صادق (ع)، بدن مطهر پدر را پس از غسل، کفن و نماز، در جوار قبر پدر و جدش و عموى پدرش در قبرستان بقیع به خاک سپردند. (۳)
کتاب تقویم شیعه:
در ۱۷ ربیع الاول سال ۸۳ هجری ولادت با سعادت امام جعفر صادق علیه السلام در مدینه منوره اتفاق افتاده است.(۴)
نام مبارک آن حضرت جعفر و کنیه شریفش ابوعبداللَّه و لقب نورانى حضرت صادق است. پدر بزرگوارش امام محمد باقر علیه السلام، و مادر گرامى آن حضرت جناب امفروه است، که امام صادقعلیه السلام درباره ایشان مىفرمایند: «مادرم از بانوان پرهیزکار و با ایمان و نیکوکار بود».(۵)
امام صادق علیه السلام هفت پسر و سه دختر داشتند که عبارتند از امام موسى کاظم علیه السلام، اسماعیل، عبداللَّه، محمد دیباج، اسحاق، على عریضى، عباس، ام فروه، اسماء، فاطمه.(۶)
در شمایل آن حضرت گفتهاند: آن حضرت میانه قد و افروخته رو و سفید بدن و کشیده بینى و موهاى ایشان سیاه و مجعّد و بر گونهشان خال سیاهى بود.(۷)
———————————————–
۱) تاجالموالید (از مجموعه نفیس)، ص ۴۳؛ الارشاد، ص ۵۲۵ و کشف الغمّه، ج ۲، ص ۳۶۹
۲) همان
۳) نک: الارشاد، ص ۵۲۵؛ کشف الغمّه، ج ۲، ص ۳۶۹؛ زندگانى چهارده معصوم (ع) (ترجمه اعلام الورى)، ص ۳۷۶؛ منتهى الآمال، ج ۲، ص ۱۲۱ و موسوعه الامام الصادق (ع)، ج ۱-۲
۴) اعلام الورى: ج ۱ ص ۵۱۴ . ارشاد: ج ۲ ص ۱۷۹٫ تاریخ الائمه: ص ۱۰٫ مسار الشیعه: ص ۳۰٫ توضیح المقاصد: ص ۹٫ بحار الانوار: ج ۹۵ ص ۱۹۴٫ العدد القویه: ص ۱۴۷٫ فیض العلام: ص ۲۲۲٫
۵) کافى: ج ۱ ص ۴۷۲ .
۶) مناقب: ج ۴ ص ۲۸۰٫
۷) منتهىالآمال: ج ۲ ص ۱۲۱٫
ثبت دیدگاه