اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام – بخش پانزدهم

فایل صوتی

دریافت فایل صوتی

متن پیاده شده به زبان انگلیسی

متن پیاده شده به زبان گجراتی

متن پیاده شده:

بسم الله الرّحمن الرّحیم
آیه مباهله
داستان مباهله در قرآن با مسیحیان نجران :
فمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَكمُ‏ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَكُمْ وَ أَنفُسَنَا وَ أَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتهَلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلىَ الْكَذِبِينَ (سوره آل عمران، آیه 61)
▫️ پس هر كه در اين باره‏ پس از دانشى كه تو را حاصل‏ آمده، با تو محاجه كند، بگو: بياييد پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خويشان نزديك و شما خويشان نزديك خود را فرا خوانيم؛ سپس مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.

آیه مباهله از بزرگترین آیات در فضایل اهل بیت علیهم السلام و از برترین شواهد افضلیت و امامت اهل بیت علیهم السلام هست. نکات این آیه در پنج بخش ارایه می شود:

نکته اول:
شأن نزول آیه بعد از فتح مکه بود که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نمایندگان خودشان را به ملل مختلف از ایران و روم و قبائل مسیحی و یهودی ارسال کردند و آن ها را به اسلام دعوت و یا به قبول پرداخت جزیه وادار کردند.
مسیحیان نجران در اطراف مدینه در کلیسای خودشان جمع شدند و با هم مشورت کردند و برخی از مسیحیان به جنگ با پیامبر و برخی دیگر به تسلیم شدن رای دادند. ابو حارثه بن علقمه مسیحی، مسیحیان را از درگیری با پیامبر بر حذر داشت و اعلام کرد که ایشان موعود کتاب انجیل است و حضرت عیسی به نبوت ایشان بشارت داده است و برخی از شواهد نبوت پیامبر اکرم را از اناجیل اربعه برای مسیحی ها خواند. اما مخالفان او تسلیم نشدند و عده ای از بزرگان مسیحیت را برای تحقیق به مدینه فرستادند.
آن ها با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در الوهیت حضرت عیسی گفتگو کردند. پیامبر الوهیت حضرت عیسی را رد کردند اما آن ها نپذیرفتند. پیامبر برایشان گفتند که کسی که زاده شده و رشد کرده، کسی که غذا می خورد، نمی تواند خدا باشد، اما آنان استدلالات منطقی پیامبر را نپذیرفتند، لذا پیامبر به فرمان خدا آنان را به مباهله دعوت کردند.
در روز تعیین شده پیغمبر اکرم صلوات الله علیه به همراه امام حسن و امام حسین علیهما السلام به عنوان ابنائنا ، حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان نسائنا و امیرالمؤمنین علیه السلام به عنوان انفسنا به طرف منطقه نجران به جهت مباهله با بزرگان مسیحیت حرکت کردند. در طول مسیری که تشریف می بردند و جمعیت زیادی از اصحاب همراه ایشان بودند ، پیغمبر اکرم در وسط راه توقف کردند، دست خویش را باز کرده و امیرالمومنین و فاطمه زهرا و امام حسین و امام حسن علیهم السلام در درون دست پیغمبر قرار گرفتند و به این ترتیب این 4 نفر را از بقیه گروه جدا کردند و فرمودند :
اللّهم هوُلاء اهلُ بَیتی
خدایا اینان اهل بیت و خانواده من هستند.
یعنی همسران پیامبر جزء اهل بیت نیستند، بقیه اصحاب جزء اهل بیت نیستند.
هنگامی که به منطقه ی نجران رسیدند، بزرگان مسیحیت که این نور را در رخسار پیغمبر و اهل بیت آن حضرت دیدند، جدیت و اخلاص را در چهره آن ها مشاهده کردند، رنگ از رخسار شان پرید و حاضر به مباهله نشدند و تن به جزیه دادند. به این ترتیب که سالی هزار دست لباس و هزار دینار به پیغمبر اکرم و مسلمان ها بپردازند.
بنابر روایتی که مرحوم سید بن طاووس رضوان الله تعالی علیه در کتاب الاقبال بیان فرموده، پیامبر فرمودند که اگر این ها مباهله می‌کردند آتش همه شان را می سوزانید، لذا مباهله نکردن به سود خودشان بود .

نکته دوم :
کلمه مباهله از ریشه بهل است. بُهل یعنی چیزی که تحت سرپرستی کسی نباشد، پس مباهله یعنی دعای طرفین نزاع ، به این که از تحت سرپرستی خدا بیرون رود. یعنی تقریباً لفظی معادل با ملاعنه یعنی لعن کردن و نفرین کردن یکدیگر .
پس این که پیغمبر مباهله کردند یعنی لعن کنند هر طرفی را که دروغگو باشد و او از تحت رحمت و سرپرستی خدا بیرون رود و عذاب خدا بر او نازل گردد. این معنای لفظی و لغوی مباهله است که در این آیه شریفه و در کل قرآن فقط یک بار به کار رفته است.

نکته سوم :
در آثار اهل سنت این آیه در حق اهل بیت عصمت و طهارت، در حق اصحاب کساء توسط ۲۴ نفر از اصحاب و پنجاه و دو تن از علمای اهل سنت در قرون مختلف بیان شده است .
آیت الله سید علی میلانی در کتاب تشیید المراجعات وتفنيد المكابرات مدارک این بحث را آورده اند.
بنابراین نزول این آیه در شأن اهل بیت علیهم السلام در منطق و علم الحدیث اهل سنت نه فقط متواتر و غیرقابل انکار و مسلم و معتبر و قطعی است بلکه کثیرالتواتر است.
امیرالمومنین علیه السلام در شورای شش نفره بعد از عمر در اثبات حقانیت خودشان به آیه مباهله استناد فرمودند.
حاکم نیشابوری بعد از نقل این آیه در شأن اهل بیت علیهم السلام، این حدیث را در شأن اهل‌بیت متواتر اعلام می‌کند .

ابن طرحه شافعی این خبر را مورد اتفاق اصحاب سیره معرفی می کند. بسیاری از بزرگان اهل سنت این روایت را نقل کرده و حدیث صحیح شمرده‌اند.
بنابراین در اهل سنت تردیدی در اعتبار این روایت و نزول این آیه در شان اهل بیت علیهم السلام وجود ندارد. دو نکته ی دیگر این آیه در بحث بعد خواهد آمد.

خدایا به حق امیرالمومنین و فاطمه ی زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السلام ، فرج امام زمان ارواحنا له الفداء را نزدیک بفرما و قلب حضرت را به مژده ظهور شاد بگردان.