بسم الله الرّحمن الرّحيم
اهمّیّت امانتداری در مکتب معصومین علیهم السّلام
عَنْ كُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ فِي وَصِيَّتِهِ إِلَيْهِ: يَا كُمَيْلُ، اعْلَمْ وَ افْهَمْ إِنَّا لَا نُرَخِّصُ فِي تَرْكِ أَدَاءِ الْأَمَانَاتِ لِأَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ ، فَمَنْ رَوَى عَنِّي فِي ذَلِكَ رُخْصَةً فَقَدْ أَبْطَلَ وَ أَثِمَ ، وَ جَزَاؤُهُ النَّارُ بِمَا كَذَّبَ. أَقْسَمْتُ لَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلّی الله علیه و آله يَقُولُ لِي قَبْلَ وَفَاتِهِ بِسَاعَةٍ مِرَاراً ثَلَاثاً: يَا أَبَا الْحَسَنِ، أَدِّ الْأَمَانَةَ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ فِيمَا قَلَّ وَ جَلَّ حَتَّى فِي الْخَيْطِ وَ الْمِخْيَطِ الْوَصِيَّةَ.[1]
امیرالمؤمنین علیه السلام در وصیّتش به کمیل چنین فرمود: اى كميل ، بفهم و بدان كه من براى هيچیک از مردم برنگرداندن امانت را اجازه نمىدهم. هر كس از من در اين موضوع اجازهاى نقل كند باطل گفته و گناهكار است ، و كيفرش به واسطه دروغی که گفته ، آتش است. سوگند می خورم كه ساعتی قبل از وفات رسول خدا صلّى الله عليه و آله ، آن بزرگوار این سخن را سه بار تکرار فرمود: اى ابا الحسن ، امانت را به نيكوكار و بدكار برگردان چه کم باشد ، چه زیاد ، حتّی اگر نخ و سوزن باشد.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ علیه السلام قَالَ: ثَلَاثَةٌ لَا بُدَّ مِنْ أَدَائِهِنَّ عَلَى كُلِّ حَالٍ: الْأَمَانَةُ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ ، وَ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ ، وَ بِرُّ الْوَالِدَيْنِ بَرَّيْنِ كَانَا أَوْ فَاجِرَيْنِ.[2]
حضرت صادق عليه السّلام فرمود: سه چيز است كه چاره ای جز ادا کردن آن نیست: برگرداندن امانت به نيكوكار و بدكار ، وفای به عهد به نیکوکار و بدکار ، نيكى به پدر و مادر ، چه نیکوکار باشند چه بدکار.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ علیه السلام قَالَ: إِنَّ الْأَمَانَةَ تُؤَدَّى إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ ، وَ الْعَهْدُ يُوَفَى بِهِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ ، وَ أَدِّ الْأَمَانَةَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكَ ، وَ لَا تَخُنْ مَنْ خَانَكَ.[3]
حضرت صادق علیه السلام فرمود: همانا باید امانت به نیکوکار و فاجر برگردانده شود ، و به عهدی که با نیکوکار و فاجر بسته شده است وفا شود. امانت را به کسی که به تو اطمینان کرده است ، باز گردان ، و به کسی که به تو خیانت کرده است ، خیانت نکن.
عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ: كَانَ فِيمَا وَعَظَ بِهِ لُقْمَانُ ابْنَهُ أَنْ قَالَ: يَا بُنَيَّ، أَدِّ الْأَمَانَةَ تَسْلَمْ دُنْيَاكَ وَ آخِرَتُكَ ، كُنْ أَمِيناً فَإِنَّ اللهَ تَعَالَى جَلَّ وَ عَلَا لَا يُحِبُّ الْخَائِنِين .[4]
حضرت باقر علیه السلام فرمود: جناب لقمان در پندی که به فرزندش می داد ، چنین فرمود: ای فرزندم ، امانت را باز گردان ، دنیا و آخرتت سالم می ماند. امین باش ، زیرا خداوند متعال ، خیانت کاران را دوست ندارد.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: أَدُّوا الْأَمَانَةَ وَ لَوْ إِلَى قَاتِلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ علیه السلام.[5]
حضرت صادق علیه السلام فرمود: امانت را بازگردانید ، هرچند امانت قاتل حسین بن علی علیه السلام باشد.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ علیه السلام قَالَ: اتَّقُوا اللهَ وَ عَلَيْكُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ ، فَلَوْ أَنَّ قَاتِلَ عَلِيٍّ علیه السلام ائْتَمَنَنِي عَلَى الْأَمَانَةِ لَأَدَّيْتُهَا إِلَيْهِ.[6]
حضرت صادق علیه السلام فرمود: تقوای الهی پیشه کنید ، و امانتها را به کسانی که به شما اطمینان کردند برگردانيد. اگر حتّی قاتل على عليه السّلام نزد من امانتى بگذارد ، به او بر مىگردانم.
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللهِ علیه السلام و قُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ ، إِنَّ بَعْضَ السَّلَاطِينِ يَأْمِنُنَا عَلَى الْأَمْوَالِ يَسْتَوْدِعُنَاهَا ، وَ لَيْسَ يَدْفَعُ إِلَيْكُمْ خُمْسَكُمْ ، أَ فَنُؤَدِّيهَا إِلَيْهِمْ؟ قَالَ: وَ رَبِّ هَذِهِ الْقِبْلَةِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ، لَوْ أَنَّ ابْنَ مُلْجَمٍ قَاتِلَ أَبِي فَإِنِّي أَطْلُبُهُ بِتِرَةٍ لِأَنَّهُ قَتَلَ أَبِي ائْتَمَنَنِي عَلَى الْأَمَانَةِ لَأَدَّيْتُهَا إِلَيْهِ.[7]
عبد اللَّه بن سنان گفت: نزد حضرت صادق عليه السّلام رفتم و عرض كردم: ای فرزند رسول خدا، بعضى از حكّام ما را امین دانسته و اموال خود را نزد ما امانت مىگذارند، آنها خمس شما را نمىدهند ، آيا ما اموال آنها را برگردانيم؟ پس حضرت سه بار به پروردگار قبله قسم خورده ، فرمود: اگر ابن ملجم ، قاتل پدرم ، در حالی که من برای قصاص به دنبال او هستم ، مرا امین دانسته و نزد من امانتی گذاشته باشد ، آن را به او بر مىگردانم.
قَالَ زَيْنُ الْعَابِدِينَ علیه السلام لِشِيعَتِهِ: عَلَيْكُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ، فَوَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ نَبِيّاً ، لَوْ أَنَّ قَاتِلَ أَبِي الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ علیه السلام ائْتَمَنَنِي عَلَى السَّيْفِ الَّذِي قَتَلَهُ بِهِ لَأَدَّيْتُهُ إِلَيْه.[8]
حضرت سجاد عليه السّلام به شیعیانش فرمود: باز گرداندن امانتها به عهده شماست، سوگند به خدایى كه محمد صلّى اللَّه عليه و آله را به نبوّت مبعوث فرمود، اگر قاتل حسين بن على علیه السلام شمشيرى كه با آن پدرم را كشت در نزد من امانت بگذارد ، آن را به او برمىگردانم.
___________________________________________________
پاورقی ها
[1] – مستدرك الوسائل ، ج14، ص12 به نقل از بشارةالمصطفی
[2] – مشكاة الأنوار ، ص53
[3] – مستدرك الوسائل ، ج14، ص9 به نقل از دعائم الاسلام
[4] – بحار الأنوار، ج13، ص418 به نقل از قصص الانبیاء
[5] – مشكاة الأنوار ، ص52
[6] – مشكاة الأنوار ، ص52
[7] – مشكاة الأنوار ، ص52
[8] – مشكاة الأنوار ، ص53
ثبت دیدگاه