فضائل ماه مبارک رمضان
سخنران: دکتر محمد هادی قندهاری
شب دوم
موضوع: ادامه بررسی آیه “يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ…”
فایل تصویری
فایل صوتی
عبارت دوم : کما کتب علی الذین من قبلکم
از این عبارت دو احتمال می‌دهیم: یا پیشینیان به معنای امتهای سابق یعنی مسیحیان و یهودیان و غیره و یا پیامبران امت های سابق . منظور خداوند از علی الذین من قبلکم کدام یک از کدام یک از این دو احتمال است؟
برای فهم این آیه به روایات ائمه معصومین علیهم السلام مراجعه می‌کنیم .در روایات مطلبی را فرموده‌اند که این مبحث برای ما روشن می شود .
یکی از کتب اربعه شیعیان کتاب من لایحضره الفقیه می باشد که اختصاراً به آن فقیه نیز میگویند که مولف آن شیخ صدوق رحمت الله علیه روایتی را در این موضوع در این کتاب آورده است :
عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ النَّخَعِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ لَمْ يَفْرِضِ اللَّهُ صِيَامَهُ عَلَى أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ قَبْلَنَا فَقُلْتُ لَهُ فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ قَالَ إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ صِيَامَ شَهْرِ رَمَضَانَ عَلَى الْأَنْبِيَاءِ دُونَ الْأُمَمِ فَفَضَّلَ بِهِ هَذِهِ الْأُمَّةَ وَ جَعَلَ صِيَامَهُ فَرْضاً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلَى أُمَّتِهِ.
من لا يحضره الفقيه، ج2، ص: 100
از حفص بن غياث نخعى روايت شده كه گفت: از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى فرمود: خدا روزه ماه رمضان را بر هيچ يك از امّتهاى پيش از ما واجب نساخته است، گفتم: پس قول خداى عزّ و جلّ كه فرمود: «ايا اى كسانى كه ايمان آورده ايد، روزه داشتن بر شما واجب شده است، همان طور كه بر امّتهاى پيش از شما واجب شده بود» چگونه توجيه مى شود؟ امام فرمود: همانا كه خدا روزه ماه رمضان را بر پيامبران واجب كرده بود، نه بر امّتها، ولى اين امت را بوسيله آن برترى بخشيد، و روزه داشتن آن را هم بر رسول خدا واجب ساخت و هم بر امّتش.
پس روزه ماه مبارک فقط بر خود حضرت موسی واجب بود و بر یهودیان چنین حکمی نبود . بر حضرت عیسی واجب بود اما بر مسیحیان چنین حکمی نبود. اما خدا امت خاتم را بر امت های گذشته فضیلت داد و آن عبادتی را که بر پیامبران امت های قبل فقط واجب بود بر این امت واجب کرد .
حضرت امام سجاد علیه السلام در دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه که در وداع ماه مبارک رمضان است و در شب عید فطر یا روز عید باید خوانده شود می‌فرمایند:
ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ، وَ اصْطَفَيْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ، فَصُمْنَا بِأَمْرِكَ نَهَارَهُ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِكَ لَيْلَه
الصحيفة السجادية / دعای چهل و پنجم
سپس ما را بوسيله آن ماه بر همه امّتها بر گزيدى، و بفضل و برترى آن ما را نه اهل ملّتها و كيشها برترى دادى
پس بفرمان تو روزش را روزه داشتيم، و بيارى تو شبش را (براى بندگى) برخاستيم.
▫️عبارت سوم : لعلکم تتقون
حکمت وجوب روزه بر پیامبران و بر امت اسلام چیست ؟ یعنی حکمت وجوب روزه در امت اسلام تقوا است. روزه کلاس پرهیزکاری است. یعنی در ماه مبارک رمضان گناه را کنار بگذارید بیشتر به تقوای الهی بپردازید پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در آخرین جمعه ماه شعبان در اوصاف و فضائل ماه رمضان برای مسلمانان خطبه ای بیان فرمودند که در پایان آن امیر المومنین حضرت علی علیه السلام پرسیدند: یا رسول الله افضل اعمال ماه رمضان چیست ؟ حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : ترک گناه
یعنی اگر من تا به الان کاهل نماز بودم سعی کنم در ماه رمضان نمازم ترک نشود، اگر خدایی نکرده نمازم دیر می‌شد یا قضا می شد در ماه رمضان به نماز اول وقت توجه کنم. اگر در قبل از ماه رمضان گاهی به زبانم خدایی ناکرده غیبتی یا دروغی جاری می شد در ماه رمضان دقت کنم که دچار نشوم. اگر تا قبل از ماه مبارک رمضان بدخلقی می کردم به احترام ماه رمضان با اطرافیان رفتار نرم داشته باشم. حتی با درشت گویی و درشت خویی دیگران من مدارا کنم، با همسایه مدارا کنم ، به دیگران محبت کنم . حواسم باشد در ماه رمضان نباید چشم من آلوده به نگاه حرام شود ، نباید گوش من به اصوات حرام و موسیقی لهوی آلوده شود. اینها معنای لعلکم تتقون است
خدایا امر فرج امام زمان علیه السلام را برسان و ما را به روزه واقعی و تقوای درماه‌رمضان موفق بگردان.
يَٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ كُتِبَ عَلَيْكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
O you who have faith! Fasting has been ordained for you just as it was ordained for those who were before you, so that you may be God fearing .
(Surah Al-Baqara : 183)
In this verse the order of fasting for those before can have 2 possibilities:
1. The fast were prescribed for previous nations
2. The fast were prescribed for previous Prophets
In Man la Yahzahrul Faqih, V.2, p.61 we find the following tradition:
۱۴- وَ رَوَی سُلَیْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْمِنْقَرِیُّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ النَّخَعِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ إِنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ لَمْ یَفْرِضِ اللَّهُ صِیَامَهُ عَلَی أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ قَبْلَنَا فَقُلْتُ لَهُ فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ قَالَ إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ صِیَامَ شَهْرِ رَمَضَانَ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ دُونَ الْأُمَمِ فَفَضَّلَ بِهِ هَذِهِ الْأُمَّةَ وَ جَعَلَ صِیَامَهُ فَرْضاً عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلّم وَ عَلَی أُمَّتِهِ
Imam Sadiq (as) said: “Surely (for) the month of Ramzan, Allah has not made its fast obligatory on any of the nations before us.”
He was asked the saying of Allah,
“O you who have faith! Fasts have been ordained for you just as it was ordained for those who were before you, so that you may be God fearing.”
He (as) replied, ” Surely Allah has made the fasting of the month of Ramzan obligatory on the Prophets and not on their nations. He has honoured this nation (the Muslims) with it and made its fasting obligatory on the Holy Prophet (s.a.w.a) and also on his nation.”
In Sahifae Sajjadiyah in the dua bidding farewell to Mahe Ramzan, Imam Sajjad (as) says:
ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَی سَائِرِ الْأُمَمِ وَ اصْطَفَیْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْأَدْیَانِ فَصُمْنَا بِأَمْرِکَ نَهَارَهُ وَ قُمْنَا بِعَوْنِکَ لَیْلَهُ
You have then preferred us through it (Mahe Ramzan) upon all other nations and selected us over the people of all other religions by its (Mahe Ramzan) excellences. Then by your order we have fasted in its days and by your help we have established prayers in its nights.
Finally we should not forget that this fasting has been made obligatory with the aim of ( لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)-“so that you may be God fearing.”
We should therefore strive to achieve piety through these fasts with which we have been honoured.
ثبت دیدگاه