حدیث
سوگند به خدا امام شما سالیان درازی غایب می شود و چشم های مومنین در فراق او اشکباران است

پنجشنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳ Thursday, 28 March , 2024 ساعت تعداد کل نوشته ها : 1978 تعداد نوشته های امروز : 0 تعداد دیدگاهها : 187×
انتظار/جمعه ۴ آبان ۱۳۸۶
۰۵ آبان ۱۳۸۶ - ۱۱:۲۱
پ
پ

نزدیک شمردن ظهور

انتظار به طور کلی یک امر قلبی است. و این امر قلبی وقتی حاصل می شود که انسان در هیچ حالی از ظهور امام (ع) ناامید نباشد و آن را بعید نشمارد. انسان منتظر در زمان غیبت، صبح و شام چشم به ظهور امامش دوخته است و هیچگاه آن را دور نمی داند. داشتن همین حال قلبی در زمان غیبت امام(ع) مورد رضای پروردگار و نجاتبخش انسان است. امام صادق(ع) می فرمایند:

أقرَبُ ما یَکُونُ العَبدُ إلى الله عز و جل و أرضى ما یکون عَنْهُ إذا افتقدوا حجه اللهِ فلم یَظْهَرْ لَهُمْ و حُجِبَ عَنهُم فلم یعلموا بِمَکانِهِ و هم فی ذلک یَعْلَمُونَ أنه لاتَبْطُلُ حُجَجُ اللهِ و لابیناتُهُ فَعِنْدَها فَلْیَتَوَقَّعُوا الْفَرَجَ صَباحا و مَساء.
نزدیکترین حالت بنده نسبت به خدای عزوجل و بیشترین خشنودی او از بنده، در وقتی است که بندگان حجت خدا را گم کنند و برایشان آشکار نشود و از آنان پوشیده بماند،پس جای او ندانند و در عین حال می دانند که دلایل و نشانه های الهی از بین نمی رود. پس در چنین وقتی باید هر صبح و شام منتظر فرج باشند.
نزدیک شمردن ظهور یک حالت قلبی است و حکایت از یقین و باور قطعی انسان نسبت به وعده ظهور امام عصر(ع) می کند که چون وقتی برای آن مشخص نکرده اند، هر صبح و هر شام امکان وقوع آن وجود دارد. نزدیک شمردن ظهور غیر از «استعجال» است که گفتیم با تسلیم سازگار نیست. استعجال در حقیقت راضی نبودن به امر پروردگار نسبت به ظهور امام (ع) است، اما نزدیک شمردن ظهور خود از مصادیق تسلیم می باشد زیرا خداوند به آن راضی است و ائمه (ع) سفارش آن را کرده اند. از این بالاتر، نبودن آن حال، یعنی یأس از ظهور ـ هر چند زمانی محدود ـ و بعید شمردن آن ـ ولو در یک برهه زمانی ـ خود از گناهان کبیره محسوب می شود. امام صادق (ع) می فرمایند: «هَلَکَتِ الْمَحاضیرُ»: محاضیر هلاک شدند.
راوی می پرسد: محاضیر چیست؟ حضرت پاسخ می دهند: «الْمُسْتَعْجِلُونَ»: شتاب کنندگان. سپس اضافه می فرمایند: «وَ نَجَا الْمُقَرّبُونَ»:۱ و نزدیک شمارندگان نجات می یایند.
محاضیر جمع محضیر است به معنای اسبهایی که زیاد می دوند و مراد کسانی هستند که شتاب می ورزند. این شتاب ورزیدن انسان را به انحراف و بی اعتقادی می کشاند. و در مقابل، کسانی که ظهور را نزدیک می شمارند اهل نجات هستند.
در دعای عهد چنین می خوانیم:
اِنَّهُمْ یَرَوْنَهُ بَعیداً وَ نَراهُ قَریباً.۲
آنها (مخالفان) فرج امام زمان (ع) را بعید می پندارند و ما آن را نزدیک می شماریم.
البته نزدیک شمردن زمان ظهور به معنای تعیین وقت برای آن نیست. و پیشگویی درباره زمان ظهور، همان اندازه از رضای خدا و سنت ائمه طاهرین (ع) دور است که شتاب کردن در ظهور حضرت. امامان ما به شدت با کسانی که می خواهند وقتی برای ظهور تعیین کنند، برخورد کرده و آنها را درغگو دانسته اند.
یک بار شخصی از امام صادق(ع) درباره وقت ظهور سؤال کرده گفت: «جُعِلْتُ فِداکَ؛ اَخْبرنی عَن هذَا الامْر الَّذی نَنْتَظِرُهُ مَتی هُوَ؟»: فدایت گردم؛ به من خبر دهید از این امر (ظهور فرج) که منتظر آن هستیم که چه وقت واقع می شود؟حضرت چنین پاسخ دادند:
کَذَبَ الْوَقاتُونَ. وَ هَلَکَ الْمُسْتَعْجِلُونَ. وَ نَجَا الْمُسَلّمُونَ.۳
تعیین کنندگان وقت دروغ می گویند. وشتاب کنندگان هلاک می شوند. و اهل تسلیم نجات می یابند.
پس آنها که وعده نزدیک بودن ظهور را به مردم می دهند تا به خیال خود آنها را به امام زمان (ع) نزدیکتر کرده و زمینه ظهور آن حضرت را به نام «ظهور صغرا» و امثال آن فراهم کنند، هم خود گمراهند و هم دیگران را به گمراهی می کشانند. وظیفه منتظر، تسلیم شدن نسبت به تقدیرات الهی در مرود وقت ظهور است و در عین اینکه باید هیچ صبح و شام از ظهور امام غایب عجل الله تعالی فرجه ناامید نباشند و آن را قلباً نزدیک بشمارد، اما باید به شتابزدگی نیفتد و خود یا دیگران را به هوای نزدیک بودن ظهور، به اشتباه و انحراف نکشاند. بنابراین به طور کلی نباید نزدیک شمردن ظهور امام (ع) را با پیشگویی درباره وقت ظهور اشتباه کرد. اولی ممدوح است و دومی مذموم و حسابشان از یکدیگر جداست.

تذکری درباره علائم ظهور
به طور کلی نشانه هایی که در احادیث ما برای ظهور امام عصر(ع) ذکر شده هیچکدام قطعی الوقوع نیستند. یعنی ممکن است ظهور آن حضرت، بدون آنکه هیچیک از آن علائم ظاهر گردد، واقع شود.و این از آن جهت است که این علائم همگی بداء پذیر هستند؛ به این معنا که تا قبل از وقوعشان، احتمال تغییر و حذف در مورد آنها منتفی نیست.
هر یک از این نشانه ها، یا وقتی برای وقوعش معین نشده (اصطلاحاً مرحله تقدیر در آن صورت نگرفته)، یا اگر معین شده، خداوند حکم به وقوع آن نکرده است (اصطلاحاً مرحله قضا در آن صورت نگرفته). و در صورت حکم به وقوع آن، تا وقتی که تحقق خارجی پیدا نکرده، باز هم خداوند ممکن است وقوع آن منتفی گرداند که این قسمِ اخیر در مورد علائمی است که تصریح به حتمی بودن آنهاست؛ مانند خروج سفیانی که از علائم حتمی ظهور شمرده شده است.۴
محتوم بودن اینگونه علائم، به معنای بداء ناپذیر بودن آنها نیست، بلکه به معنای این است که غیر از تقدیر الهی، قضای خداوند هم به وقوع آن تعلق گرفته. یعنی قرار قطعی بر انجام آن است، ولی باز هم تا وقتی واقع نشده، احتمال بداء در آن وجود دارد که این مرحله را در احادیث ما تعبیر به «امضای» قضا کرده اند و فرموده اند:
فَاِذا وَقَعَ القَضاءُ بالامْضاءِ فَلابَداءَ.۵
پس وقتی قضا به امضاء برسد، دیگر بداء در آن راه ندارد.
امضای قضا همان وقوع خارجی یافتن آن است. این مسئله در نوع مقدرات الهی جاری است. مثلاً ممکن است خداوند عمر محدودی را برای کسی تقدیر کرده باشد و به فرشته مأمور قبض روح هم ابلاغ کرده باشد که در وقت معینی، جان او را قبض نماید. این ابلاغ، همان قضای الهی است. پس مرگ چنین شخصی طبق این اصطلاحات از امور محتوم است. ولی چه بسا با انجام کار خیری از ناحیه او (مانند صدقه دادن یا صله رحم) خداوند با اینکه حکم به قبض روح او فرموده، ولی در آن بداء کند و بر عمر او بیفزاید. این کار چون به مرحله امضاء نرسیده، قابل بداء بوده است.
در مورد خروج سفیانی هم، در عین محتوم دانسته شدنش، در روایات به بداء پذیر بودن آن تصریح شده است. ابوهاشم جعفری از حضرت جوادالائمه(ع) سؤال می کند که با توجه به حتمی بودن خروج سفیانی در روایات آیا ممکن است خداوند در آن بداء کند (هل یَبْدو لله فی المحتوم)، حضرت می فرمایند: «نَعَمْ.» بعد ابوهاشم اضافه می کند که: پس می ترسیم در اصل قیام قائم هم بداء شود! حضرت می فرمایند:
اِنَّ القائِمَ مِنَ الْمیعادِ. و اللهُ لایُخْلِفُ الْمیعادَ.۶
همانا (قیام) قائم از وعده هاست. و خداوند خلف وعده نمی کند.
پس اصل ظهور بداء نمی پذیرد .لی علائم حتمی آن هم قابل بداء است چه برسد به سایر علائم. ولی البته وقت ظهور امام (ع) هم بداء پذیر است و احتمال تقدیم یا تأخیر در آن تا قبل از وقوع وجود دارد.پس نشانه هایی که برای ظهور حضرت در احادیث آمده نباید قطعی تلقی شوند. اگر به صورت غیر قطعی در نظر گرفته شوند، اشکالی ندارد. چه بسا بعضی از این علائم به عنوان هشدار به مؤمنان برای آمادگی بیشتر نسبت به ظهور امام (ع) بیان شده باشد یا حکمتهای دیگری داشته باشد که ما آنها را ندانیم، ولی آنچه مسلم است در تشخیص اصل ظهور حضرت مهدی(ع) نیازی به دیدن این نشانه‌ها نیست زیرا در احادیث ما خروج ایشان یک امر آشکار و عیان دانسته شده است. چنانچه در بعضی روایات قیام آن حضرت به قیام رسول خدا (ص) تشبیه شده است که در کمال روشنی و وضوح بود. امام باقر(ع) می فرمایند:
مَثَلُ خُرُوج الْقائِم مِنّا اَهْلَ الْبَیْتِ کَخُروج رَسُول اللهِ (ص).۷
قیام قائم ما اهل بیت همانند قیام رسول خدا (ص) است.
گاهی هم با روشنایی خورشید مقایسه شده که روشنتر از آن در محسوسات وجود ندارد. چنانکه امام باقر فرموده‌اند:
اِنَّ اَمْرَکُم لَیْسَ بِهِ خِفاءٌ اَلا اِنَّها آیَهٌ مِنَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ لَیْسَتْ مِنَ النّاس. اَلا اِنَّها اَضْوَأ مِنَ الشَّمْس لا تَخْفى عَلی بَرّ وَ لا فاجِرٍ. اَتَعْرفُونَ الصُّبْحَ فَاِنَّها کَالصُّبْح لَیْسَ بِهِ خِفاءٌ.۸
امر شما (ظهور فرج) هیچ چیز پنهانی ندارد. توجه داشته باشید که آن نشانه ایاست از جانب خدای عزوجل نه از جانب مردم.توجه داشته باشید که آن از خورشید نورانی تر است به طوری که بر هیچ نیکوکار و بدکاری مخفی نمی ماند. آیا صبح را می شناسید؟! آن (امر شما) همچون صبح است که هیچگونه پنهانی ندارد.
پس غلائم ظهور اولاً هیچکدام قطعی و غیر قابل تخلف نیستند، و ثانیاً برای تشخیص اصل ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه به کار نمی آید. بنابراین در مطالعه آنها باید به این دو نکته توجه کرد و مراقب بود که پرداختن به بحث علائم ظهور، وظایف ما را در زمان غیبت نسبت به امام غایب تحت الشاع قرار ندهد و با سرگرم شدن به آنها از تکالیفی که متوجه ماست، غافل نشویم.

پیشنهاد گروه فرهنگی امیدواران
انتظار/جمعه 7 تیر ۱۳۹۲

معرفت امام عصر علیه السلام
بنی هاشمی

۱ ـ غیبت نعمانی، باب ۱۱.ح ۵.
۲ ـ بحار ج ۱۰۲ ص ۱۱۲ به نقل از امام صادق (ع)
۳ ـ غیبت نعمانی، باب ۱۶، ح ۱۱.
۴ ـ غیبت نعمانی، باب۱۸،ح ۴.
۵ ـ اصول کافی، کتاب التوحید، باب البداء، ح ۱۶٫
۶ ـ غیبت نعمانی، باب ۱۸، ح ۱۰.
۷ ـ غیبت نعمانی، باب ۱۱، ح ۱۴.
۸ ـ غیبت نعمانی، باب ۱۱، ح ۱۷.

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.