فرازهایی از خطبه غدیر-بخش چهارم

«وَ ما مِنْ عِلْمٍ إلّا وَ قَدْ عَلَّمتُهُ عَلِیاً، وَ هُوَ الإمامُ المُبینُ»
«و دانشی نبوده مگر آن که به علی آموخته ام و او پیشوای روشنگر است.»

دریافت فایل

توضیح:
«الإمامُ المُبینُ» امامی است که روشن و روشن‌کننده است. یکی از شاخصه‌هایی که پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله در خطابه‌ی غدیر بسیار از آن صحبت کرده‌اند، دانش خودشان است. ایشان درباره‌ی علم، چند نوع سخن فرموده‌اند: «همه‌ی دانشی که خدا به من داده، من به علی داده‌ام. من دانش حلال و حرام را به علی دادم. قرآن و تفسیر، تأویل، حقایق و بواطن آن نزد علی است». این بخش‌های مختلف از یک حقیقت است. حضرت می‌خواهند بفرمایند که هرچه هست و بوده و می‌تواند پیش بشر باشد، نزد من است و من همه‌ی این‌ها را به علی منتقل کرده‌ام.
«وَ ما مِنْ عِلْمٍ إلّا وَقَدْ عَلَّمتُهُ عَلِیاً»: هیچ‌دانشی نیست، مگر آن‌که من آن دانش را به علی آموختم؛ یعنی چیزی نمانده که به علی نیاموخته باشم.
«وَ هُوَ الإمامُ المُبینُ»: درحالی‌که علی «الإمامُ المُبینُ» است؛ گویا که «وَ هُوَ الإمامُ المُبینُ» به‌منزله‌ی تعلیل جمله‌ی قبل است.
چرا هر علمی که بوده به علی آموختم؟ برای این‌که علی، «الإمامُ المُبینُ» است. در جمله‌ی قبل هم فرمودند: «وَ کلُّ عِلمٍ عُلِّمتُ فَقَدْ اَحْصیتُهُ فی إمامِ المُتَّقینَ» که الإمامُ المُبینُ بودنش به‌منزله‌ی علّت است برای «کلُّ عِلمٍ عُلِّمتُ فَقَدْ اَحْصیتُهُ». در این‌جا هم «وَ هُوَ الإمامُ المُبینُ» به‌منزله‌ی علّت است برای «وَ قَدْ عَلَّمتُهُ عَلِیاً» یعنی امام مبین کسی است که لیاقت و زمینه دارد برای این‌که تمام علوم و دانش‌ها را ما – پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله – به او بیاموزیم.
«الإمامُ المُبینُ» دو «ال» دارد؛ یعنی پیشوای مخصوص و پیشوای مخصوصی که «اَلمُبینُ» است. مُبین یعنی روشن و روشن‌کننده که این واژه در قرآن بارها آمده است.
امام به معنای پیشوای مخصوص است که پیشوای تمام کمالات و فضایل است. وقتی «الإمامُ المُبینُ» باشد، لیاقت و زمینه و آمادگی دارد برای این‌که تمام علوم را فرابگیرد؛ اگر «الإمامُ المُبینُ» و «الإمامِ المُتَّقینَ» نباشد، این شایستگی را نخواهد داشت.​