فرازهایی از خطبه غدیر-بخش دوم

و الْإمامُ مِنْ بَعْدی، الَّذی مَحَلُّهُ مِنّی مَحَلُّ هارُونَ مِنْ مُوسی اِلّا اَنَّهُ لا نَبِیَّ بَعْدی
و (علی علیه السلام) امام پس از من است. هموکه جایگاه اش نسبت به من، به‌سان هارون نسبت به موسی است؛ مگر اینکه پیامبری پس از من نخواهد بود.

دریافت فایل

توضیح:
«وَ الْإمامُ مِنْ بَعْدی»: پس از من علی پیشواست. واژه‌ی امام، خَلیفَه، وِصِی و اَخی، همه‌ی ابعاد مختلف شخصیت جانشین پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله را مشخص و مرتب می‌سازد. او امام و پیشوای پس از من است که جایگاه او نسبت به من، جایگاه هارون نسبت به موسی است.
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله تشبیه‌ها و نسبت‌هایی مانند: «أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَهِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَّ بَعْدِی»(۱) را در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السّلام فرموده‌اند.
از این عبارات معلوم می‌شود فرهنگ مردم مدینه، فرهنگی بوده که هارون و موسی علیهماالسلام و مسأله‌ی جانشینی را خوب می‌شناختند. یهودیانِ پیش از بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله بشارت‌هایی را در تورات خوانده بودند و می‌دانستند که پیامبر آخرالزّمان در یثرب ظهور می‌کند و حکومت تشکیل می‌دهد.
با این خبر، یهودیان در اطراف مدینه باغ و خانه خریده بودند و آماده بودند و در مدینه بسیار نفوذ داشتند. مشرکان مدینه و عرب، در اثر انتقال یهودیان در اطراف مدینه و خود مدینه با اصطلاحِ موسی و هارون علیهماالسلام آشنا بودند. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در مقابل آن جمعیّت انبوه، می‌فرمایند: جایگاه او نسبت به من، جایگاه هارون نسبت به موسی است. سپس می‌فرمایند: «اِلّا اَنَّهُ لا نَبیَّ بَعدی»: مگر این‌که پس از من پیامبری نخواهد بود.
پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله وزارت هارون نسبت به موسی علیهماالسلام را مشَبَّهٌ بِه و وزارت امیرالمؤمنین علیه‌السّلام را نسبت به خودشان مُشَبّه قرار می‌دهند.
چون هارون و موسی علیهماالسلام هر دو پیامبر و نبی بودند، می‌فرمایند: علی نبی نیست، ولی هارون نبی بوده.

📚 ۱) بحارالأنوار؛ ج ۴ ص ۶۹٫