فضائل ماه مبارک رمضان
سخنران: دکتر محمد هادی قندهاری
شب هشتم
موضوع: حقیقت روزه
فایل تصویری
فایل صوتی
روزه ظاهری دارد و حقیقتی ، بدنی دارد و روحی . ظاهر روزه آن است که انسان در بین اذان صبح تا اذان مغرب از هشت چیز امتناع می کند. این ظاهر روزه است اما حقیقت روزه عبارت از ترک گناه است، لذا بر اساس آنچه در روایات فرموده‌اند باید هنگام روزه، چشم ما روزه باشد، گوش ما روزه باشد، زبان ما روزه باشد و روزه بر تمام اعضا و جوارح ما اثر بگذارد. حقیقت روزه را معصومین چنین بیان کرده اند:
حضرت باقر علیه السلام در روایتی می‌فرمایند:
سَمِعَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم امْرَأَةً تُسَابُّ جَارِيَةً لَهَا وَ هِيَ صَائِمَةٌ فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ ص بِطَعَامٍ فَقَالَ لَهَا كُلِي فَقَالَتْ أَنَا صَائِمَةٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ كَيْفَ تَكُونِينَ صَائِمَةً وَ قَدْ سَبَبْتِ جَارِيَتَكِ إِنَّ الصَّوْمَ لَيْسَ مِنَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ وَ إِنَّمَا جَعَلَ اللَّهُ ذَلِكِ حِجَاباً عَنْ سِوَاهُمَا مِنَ الْفَوَاحِشِ مِنَ الْفِعْلِ وَ الْقَوْلِ يُفَطِّرُ الصَّائِمَ مَا أَقَلَّ الصُّوَّامَ وَ أَكْثَرَ الْجُوَّاعَ
بحار الأنوار (ط – بيروت) ؛ ج93 ؛ ص293
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
شنیدندکه خانمی دارد به کنیزکش ناسزا می گوید، در حالی که آن خانم روزه بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: غذا بیاورید و به اون خانم فرمودند: غذا بخور. خانم گفت : من روزه هستم. پیامبر فرمودند: چگونه روزه هستی در حالی که به کنیزک خودت ناسزا می‌گویی؟ این چه روزه ای است که در زبان تو اثر نکرده است .روزه فقط نخوردن و نیاشامیدن نیست. خداوند روزه را یک مانعی از بقیه کارهای زشت قرار داده است.
پس روزه فقط نخوردن و نیاشامیدن نیست، نباید سراغ گناهان برویم .
در حدیث دیگری پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به جابربن عبدالله انصاری می‌فرمایند:
يَا جَابِرُ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَيْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ كَفَّ لِسَانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ فَقَالَ جَابِرٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَحْسَنَ هَذَا الْحَدِيثَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا جَابِرُ وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ الشُّرُوطَ.
الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج4 ؛ ص87
این ماه رمضان است ، هرکس روز ماه رمضان را روزه باشد و قسمتی از شب ماه مبارک را هم بیدار باشد و شکمش را از غذاهای حرام نگه دارد و مرتکب معاصی شهوانی نشود و زبانش را هم از گناه نگه دارد، از گناهانش بیرون می‌رود، همانگونه که از ماه رمضان بیرون می رود. جابر فرمود: چه حدیث زیبایی فرمودید . پیامبر فرمودند: ای جابر چقدر این شرط ها سخت و مشکل است.
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام إِذَا صُمْتَ فَلْيَصُمْ سَمْعُكَ وَ بَصَرُكَ وَ شَعْرُكَ وَ جِلْدُكَ وَ عَدَّدَ أَشْيَاءَ غَيْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا يَكُونُ يَوْمُ صَوْمِكَ كَيَوْمِ فِطْرِكَ.
الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج4 ؛ ص87
امام صادق علیه السلام می فرمایند: وقتی روزه هستی باید گوش تو و چشم تو و مو و پوست تو از گناهان روزه باشد و موارد دیگری را هم برشمردند و فرمودند: روزهای روزه داری نباید مانند دیگر روزها باشد.
یعنی نباید موسیقی حرام و لهو گوش کنی ، نباید به غیبت گوش فرا دهی و چشم تو هم باید روزه باشد و روزه ی مو یعنی بانوان در ماه مبارک رمضان باید موی خود را بپوشاند و آقایان نیز در مورد مو آنچه که احکام شرع است رعایت کنند، پوست بدن تو هم باید روزه باشد، یعنی پوست بدن نباید گناه کند، نباید با نامحرم دست بدهد، نباید عمداً به بدن نامحرم اصابت کند و حضرت موارد دیگری را هم فرمودند که مثلاً دست و پا هم از خطا دور و فکر هم از فکر غلط روزه باشد . یعنی در ماه مبارک رمضان باید نماز بهتر باشد، باید در ماه مبارک رمضان رفتار با پدر و مادر و خانواده و همسر و فرزندان بهتر باشد ، در جامعه و با همسایه باید رفتار بهتر باشد باید ذکر و دعا و تلاوت قرآن د بیشتر باشد و نسبت به قبل ارتقا پیدا کنیم و تقوای ما افزون باشد.
امام سجاد علیه‌السلام در صحیفه سجادیه دعای چهل چهارم که در ورود ماه مبارک رمضان است می فرمایند: …. وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَى لَهْوٍ وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُور……
…. و ما را بر روزه داشتن آن به وسيله بازداشتن اندام از گناهان و به كار بردن آن اندام در آن ماه به آنچه تو را خشنود مي گرداند يارى فرما، تا با گوشهامان سخن بيهوده گوش ندهيم و با چشمهامان به سوى كارهائى كه انسان را از مقصود باز دارد نشتابيم و تا دستهامان را به طلب حرام دراز ننمائيم و با پاهامان بسوى آنچه منع و حرام گشته نرويم……
یعنی حضرت سجاد علیه السلام در این دعا روزه ی واقعی را به ما معرفی می کنند .
پس روح ماه رمضان و باطن روزه آن است که اندام و جوارح ما همه در ماه مبارک رمضان روزه باشند و ما گناه و معصیتی را در این ماه با این اعضا و جوارح انجام ندهیم .
خدایا به حق ماه رمضان فرج امام زمان را برسان و به ما توفیق روزه واقعی با ترک معاصی را عنایت بفرما.
Reality of Fasting
The fast of Mahe Ramzan has an apparent form which is its body. But it also has a concealed form which is its reality.
The “apparent” fast is that a person refrains from those 8 things that will invalidate his fast – from the Azan of Subh till Azan Maghrib. But the “reality” of fast is to forsake sins.
Based on this, it has come in hadees, that our eyes, ears, tongue and all other limbs too should be fasting. The reality of fasting has been explained by the Masoomeen (a.s) in the following words
📌Imam Baqir (a.s) says, “Once Holy Prophet (s.a.w.a) heard a lady abusing her maid while she (lady) was fasting. Holy Prophet (s.a.w.a) told, “Bring some food” And then he told the lady, “Eat this” The lady said, “But I am fasting” Holy Prophet (s.a.w.a) said, “How can you be fasting while you are abusing your kaneez? What kind of fast is this that it has not effect on your tongue? Fasting is not only abstaining from food and water. Allah has made fasts as a means of preventing the committing of sins…. So few people are fasting while most people are (only) hungry… (Behaar, 93/293)
📌Holy Prophet (s.a.w.a) told to J Jabir ibn Abdullah Ansari, “O Jabir! This is the month of Ramazan. The one who fast in its days, spends a part of the night in prayers, protects his stomach and private parts, restrains his tongue then when the month of Ramazan will go away, he too will come out of his sins.” Hearing this J Jabir said, “What a beautiful hadees this is!!! Holy Prophet (s.a.w.a) replied “So strict and severe are its conditions!!! (Kafi, 4/87)
📌Imam Sadiq (a.s) said in a hadees, “When you fast then your ears too should be fasting (means a person should not commit sins by his ears – like listening to music or Gheebat); your eyes too should be fasting (meaning one should not look at na-mehram); your hair too should be fasting (meaning women should cover their hair from na-mehram, men should pay attention to the Ahkam related to hair, like the hairstyle etc should not resemble the enemies of Islam, or men should not grow their hair so long that they resemble women, this is haram in religion); your skin too should be fasting (meaning one should not shake hands with women or intentionally touch them. In some tafaseer under the verse of Surah Fusselat, Ahle Bait (a.s) have explained “skin” as “private parts”)” Then Raavi says that Imam (a.s) did not stop at this but mentioned more things. (Meaning your hands, feet, thoughts etc too should be fasting). In the end Imam Sadiq (a.s) said, “Your day of fasting should not be like your other days” (meaning our namaz in this month should be better, our behaviour with our parents, family, spouse, children should be better, our duas and Quran should be more. In other words, this month should lift us spiritually to a higher level)
(explanation in bracket is given by the speaker)
In the end we quote from the Dua no 44 of Sahife Sajjadiyyah which is about welcoming the month of Mahe Ramazan,
“…. And assist us in (our) fasting by refraining our limbs from your disobedience, and to use them for Your satisfaction, let us not use our ears to hear vain talks nor our eyes to see unlawful things, let us not stretch our hands towards the forbidden nor make us walk with our feet towards the prohibited…..”
Hence, in this Dua, Imam Sajjad (a.s) has introduced for us the meaning of “real” and “true” fast.
Thus, the “body” of the fast is to abstain from 8 things. But the “soul” of the fast is to refrain from sins and everything that makes Allah angry.
O Allah! Hasten the zuhoor of Imam Zamana (a.s). And grant us the Taufeeq to keep our fasts in its “real” and “spiritual” sense and through it help us to rise to higher levels of piety.
ثبت دیدگاه