عظمت مصیبت امام حسین(ع) به گونه اى است که گریه و سوگوارى همواره قرین نام آن حضرت بوده و هست. با مطالعه تاریخچه سوگوارى و گریه بر مظلومیّت سیّد الشهدا(ع)، میبینیم، انبیاى الهى هزاران سال قبل از تولّد آن حضرت، با آگاهی از ماجراى کربلا، بر مظلومیّت آن حضرت اشک مى ریختند. همانند سوگواری حضرت آدم، نوح، ابراهیم، زکریا، موسی(علیهم السلام) و… که در روایات بسیاری به آنها اشاره شده است.
غیراز عزاداری پیامبران الهی، امامان نیز برای سید الشهدا عزاداری کرده‌اند. هنگامی که زهر دربدن امام حسن (ع) کارگرافتاده بود و درحالت احتضار بودند به امام حسین(ع) فرمودند: هیچ روزی مانند روز تو نیست سی هزار نفر به تو هجوم می آورند و تو را به قتل می‌رسانند و حرمتت را شکسته وعیال و اطفال تو را به اسارت میبرند. (بحار، ج۴۵، ص۲۱۸).
امام سجّاد علیّ بن الحسین (ع) پس از واقعه کربلا لحظهای اشک مبارکش قطع نشد، کسانی که او را در این حال میدیدند از علّت آن سؤال می‌کردند، حضرت در پاسخ می‌فرمود: مرا سرزنش و ملامت نکنید، یعقوب علیه‌السلام برای مدتی یکی از فرزندانش را از دست داد، او آن قدر گریه کرد تا بینایی چشمانش را از دست داد، در حالی که خبری از مردنش نداشت، ولی من ۱۴ نفر از خاندانم را در یک روز در برابر دیدگانم سر بریدند، آیا فکر میکنید که اندوه و مصیبت برای همیشه از من دور خواهد شد؟ (تاریخ مدینه دمشق، ج۴۱،ص۳)
بنابراین با توجه به سیره پیامبران و اولیا الهی عزاداری کار پسندیده ای است و این کار مختص انبیا و اولیا نیست بلکه در ضمن سفارش های زیادی هم این بزرگواران برای مردم هم فرموده اند. مانند روایت معروف امام رضا (ع) به ریان ابن شبیب که فرمودند: اى پسر شبیب! اگر بر حسین (ع) گریه کنى تا اشک‌هایت بر گونههایت روان شود، خداوند هر گناهى که کردى از کوچک و بزرگ و کم و زیاد میآمرزد. اى پسر شبیب! اگر براى چیزى گریان شدی، براى حسین (ع) گریه کن …. (عیون أخبارالرضا(ع)، ج۱ ص ۲۹۹)
با اینکه هم در سیره ی بزرگان دین و هم در توصیه های ایشان عزاداری موردتایید است در برخی از روایتها بعضا اختلافاتی دیده میشود، که در این بین عده‌ای با استناد به آنها، گمان میکنند ایمه علیهم السلام با عزاداری و مصادیق عزاداری مخالف هستند.
یکی از مصادیقی که در عزاداری مورد سوال است بحث سیاهپوشی است. چون از جمله سنتهای رایج عزاداری در اکثر فرهنگها، پوشیدن لباس مشکی است حال این امر با وجود برخی روایاتی که از سیاه پوشی نهی می کند چگونه قابل جمع است؟
با بررسی روایاتی که از سیاه پوشیدن نهی میکنند علت این نهی مشخص میشود که در آن زمان چون لباس بنی العباس سیاه بوده، لذا پوشیدن لباس سیاه درآن دوره خاص، ترویج آنها و تشبه به بنی‌العباس و نشانه زیاد شدن پیروان آنها بوده، امام صادق علیه السلام در ضمن روایتی، پیروانش را از پوشیدن رنگ مشکى که در آن مقطع خاص، برحذر داشتند. لذا اکنون که سیاه پوشی چنین ویژگی ندارد نهی‌ای هم در کار نیست و بالعکس نشانه عزادار بودن است، و الا فى نفسه این رنگ هیچ گونه مشکلی نداشته است.
شبیه همین مساله در مورد نوحه‌گری دیده میشود که روایاتی نوحه‌گری را نهی میکنند. اما با توجه به روایات فراوانی که جواز این کار را داده‌اند و بخصوص در نوحه گری برای عزای سیدالشهدا ثواب و فضایل زیادی نقل شده، چگونه قابل جمع هستند؟ از ظاهر و قراین روایاتی که نوحه‌گری را نهی میکنند برمی‌آید که این دسته روایات ناظر به مدل نوحه‌گری جاهلیت است که گروهی از زنان نوحه‌گر، در مراسم میت، به صورت ساختگی، نوحه‌گری می‌کردند و به دروغ برای میت، فضائل و کمالاتی می شمردند. لذا این مدل نوحه گری نهی شده است.
بنابراین؛ نوحه گری بر میت، جایز است اما اگر به شیوه جاهلی و یا همراه دروغ و… باشد، جایز نیست و نوحه گری بر معصومین (علیهم السلام) که اساس آن بر آگاهی دهی از مکتب امام معصوم و بیدارگری و روشن گری حق است، جایز و بلکه پسندیده است. کما اینکه نوحه‌گری بر ائمه معصومین (علیهم السلام) از جمله امام حسین (علیه السلام) با رعایت این موارد فضائل و ثواب بسیاری دارد کما آنکه روایات در این زمینه بسیار زیاد است.
از مهمترین روایت جواز و ثواب نوحه گری بر امام حسین (علیه السلام) کلام معروف امام صادق میباشد که میفرمایند:«إِنَّ الْبُکَاءَ وَ الْجَزَعَ مَکْرُوهٌ لِلْعَبْدِ فِی کُلِّ مَا جَزِعَ مَا خَلَا الْبُکَاءَ وَ الْجَزَعَ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍ فَإِنَّهُ فِیهِ مَأْجُور»؛ هر گریه همراه با جزع و بیتابی در مصائب، مکروه است، مگر گریه جزع دار بر حسین بن علی (علیهما السلام) که اجر و ثواب هم دارد.
ثبت دیدگاه